Sanırım 'sanat insan içindir' dersek en net tespiti yaparız. İnsan hem bireyi, hem de toplumu temsil eder ve bazen de insan, sanatın ta kendisidir.
Sanatçı içinde yaşadığı toplumun değerlerinden soyutlanamaz bir "insan" olarak.Ama bu değerleri algılaması, yorumlaması ve dışavurumu farklıdır.Onu sanatçı, eserini de sanat eseri yapan bu özelliğidir.Sanatçı sanatı toplum için yapmaz, yapmamalıdır da.O takdirde arz-talep ve çıkar girer işin içine.Sanatsal üretim fayda gözetmez.Ama sanatçının bu üretiminden toplum da faydalanır.
'Sanatçı sanatı toplum için yapmaz, yapmamalıdır da.' sözünüzü açmalısınız bence...
Ben de onu diyorum zaten.Sanat özneldir.Popülerleştiğinde genel zevk ve beğenilere seslenmek durumunda kalır.Bir sanat yapıtı da çok tanınabilir ve birçok kişi tarafından beğenilebilir;ama ortaya çıkarılışında güdülen amaç bu değildir.Daha doğrusu sanatsal üretimler toplumsal amaç gütmez.Sanat eseri, sanatçının esin ve yaratıcı hayal gücünün, duygularının vb..bir defalık dışa vurumudur.Bununla birlikte daha çok sayıda öznede estetik haz uyandırmakta ne kadar başarılı iseler, o kadar evrenselleşmiş olurlar.(Burada eseri algılayacak estetik öznenin de var olması gerekiyor ki, bu da sanatın ve sanatçının popülerleşmesini zaten mümkün kılmaz.)Sanatın toplumla bütünleşmesi, sanatın toplum için yapılıyor/üretiliyor olmasından ayrı bir konudur.Bir toplumda ne kadar çok sayıda estetik özne (sanat eserinden zevk alan, haz duyan özne) varsa, sanatçı ve eserleri de o kadar toplumla bütünleşmiş olur.Afganistan'da yıkılan heykelleri hatırlayalım, hatta yakın tarihte bir "ucube" tartışması yaşadık.Soyutlama yeteneği yeterince gelişmemiş toplumlar sanat dostu değildirler, çünkü zihinsel hazlara henüz açık değildirler.Sanatın toplumla bütünleşmesi, sanat eserinin genel-geçer beğenilere indirgenmesiyle değil, estetik hazlara ulaşabilmiş bireylerin yetiştirilmesiyle mümkündür.
Sanatçı zorunlu olarak mı üretir?Buradaki zorunluluk kavramını biraz ayrıntılandırır mısınız?
Sanat özneldir.Popülerleştiğinde genel zevk ve beğenilere seslenmek durumunda kalır..