Özgür İrade Nedir?

asit' Alıntı:

Felsefe, özgürlük, özgür irade artık kendini ve tüm açlık oyunu sorunlarını aşmış ya da hiç tanımamış ya da hiç tanımayacağını sanmışlıktır belki de.

Ama, daimi tokluğun söz konusu olduğu ortamlarda da zarurettir elbette.

Genişletmek için tıkla ...

Tüm medeniyet tokluk üzerine kuruludur.

üzülmez' Alıntı:

60 saat diyelim! sonra ? tüm iradeniz açlığınızı giderme amacına yönelecektir! çaresiz!

Genişletmek için tıkla ...

60 saat denemadim ama açıktım bu fikre ve siz banlaşmışsınız, herkes banlanıyor;
çizgili insanlar, çizgili özgür iradeler cumhuriyeti
her geldiğimde üstü çizilmiş insanlar var burda

Burada bir kac kavram bir birine karisiyor.

Ozgur ve ozgurluk tamamen politik ve sosyal bir kullanimdir.

Haak ve hukuk ile birliktedir.

Hic bir kimse sinirsiz hak ve ozgurluge sahip degildir.

Herkesin hak ve ozgurlugu, baskasinin hak ve ozgurlugu basladigi yerde biter.

Yani hak ve ozgurluklerin dile gelmesi demek, baskalarinin hak ve ozgurluklerine mudahele etmek karismak degildir.

Zaten hukuk da bunun icin vardir.

Hem hak ve ozgurlukleri saglamak, hem de hak ve ozgurluklerin ihlal edilmesini onlemek.

Ozgur iradedeki "ozgur" dogru bir kullanim degildir. "Free will" olarak olan "free" ozgur degil, serbest demektir.

Yani buradaki serbestligin, politik ozgurluk ile bir bagi yoktur.

Ozgur yani serbest irade ile ilgili soyle bior tanim verebiliriz.

Özgür irade veya erkin irade, kişinin eylemlerini, arzu, niyet ve amaçlarına göre kontrol altında tutabilme ve belirleme gücüdür. Kişinin belli eylem ya da eylemleri gerçekleştirmede ser*gilediği kararlılık; belli bir durum karşısın*da, gerçekleştirilecek olan eylemi, herhangi bir dış zorlama ya da zorunluluk olmaksı*zın, kararlaştırma ve uygulama gücü; eyle*me neden olan eylemi başlatabilen yetidir. İnsanın liberteryen manada bir erkin iradeye sahip olup olmadığı halen bir tartışma konusudur.

Burada onemli olan bir kisinin iradesini kullanirken, baska bir iradenin baskisi etkisi zorlamasi v.s. altinda kalmamasidir.

Bu temelder zaten ozgur irade olmazsa, kimse kimseyi bir seyden sorumlu ve yukumlu tutamaz, suclayamaz, yargilayamaz, kimse kimseye guvenemez, atilan imzalar gecersiz olur v.s.

Yani dozen ve sistemin her turlu isleyisi "vatandasin ozgur iradesi vardir" temelindedir.

Bunun kullanilipkullanilmamassi ozgur irade determinism bagi v.s., ise felsefenin tartisma konusudur.

Burada determinism ile ozgur irade karsi karsiya getirilmistir.

Bu konudaki farklar soyledir.

Kombinasyon olarak, ozgur irade ile determinizm arasinda 4'lu iliski/celiski saglanabilir.

Bu iliskiler/celiskiler;

Determinizm, temelli olarak;

Fiziksel determinizm vardir

Fiziksel determinizm yoktur.

Ozgur irade olarak;

Ozgur irade mumkundur

Ozgur irade mumkun degildir.

Yukaridaki karsitlik temelinde felsefi olusumlar ve algilar;

Fiziksel determinizm vardir/ozgur irade imkansizdir- Koyu/kati determinizm

Fiziksel determinizm vardir/ozgur irade mumkundur-uygunluk/bagdasma

Fiziksel determinizm yoktur/ozgur irade imkansizdir- koyu/kati uygunsuzluk

Fiziksel determinizm yoktur/ozgur irade mumkundur- liberteryenizm

Determinizm- Doğa'daki her olayın, dolayısıyla insanın tüm faaliyet ve davranışlarının kendi iradesi dışında seyreden bazı faktörlere tabi olduğunu ileri süren teori, gerekircilik

Özgür irade, kişinin eylemlerini, arzu, niyet ve amaçlarına göre kontrol altında tutabilme ve belirleme gücüdür. Kişinin belli eylem ya da eylemleri gerçekleştirmede ser*gilediği kararlılık; belli bir durum karşısın*da, gerçekleştirilecek olan eylemi, herhangi bir dış zorlama ya da zorunluluk olmaksı*zın, kararlaştırma ve uygulama gücü; eyle*me neden olan eylemi başlatabilen yetidir.

Libertianizm-

A political philosophy maintaining that all persons are the absolute owners of their own lives, and should be free to do whatever they wish with their persons or property, provided they allow others the same liberty

Herkesin kendi hayatinin kesin sahibi oldugunu ve baskalarina ayni ozgurlugu tanidiklari surece de, kisileri ve mulkleri ile istedikleri her seyi yapabileceklerini
soyleyen politik felsefe.

an ideological belief in freedom of thought and speech

Dusunce ve ifade ozgurlugu oldugunu soyleyen,ideolojik inanc

belief in liberty, belief in a person's right to think and act freely; belief in free will

Ozgurluge inanc, kisilerin serbestce dusunme, davranma hakkina inanc, ozgur iradeye inanc

Evet simdi herkes kendi algi bilgi bilinc ve secimi ile; kendine uygun olani secsin ve neden onu sectigini aciklasin.

Bunun kisice bilinmesi farkindaligi ve uygulanmasi; her bir kisinin kendini ne olarak algiladiginin da bilinmesi olacaktir.

Aslinda konu felsefi olarak ve de dini, etik, hukuki ve bilimsel olarak cok onemlidir.

Cunku herkesin kendi yasam ve iliskisini belirlemede ve uygulamada ivedi oneme sahiptir.

Yukaridaki kombinasyonlardan cikan farklari, her bir fark olarak acikliyalim.

Buradaki farklarin ilk ayrimi; "Uyum" temelindedir.

Determinizm ile ozgur irade arasinda bir uyum olmadigini savunanlar;

Metafizik (felsefenin varlik dalini inceleyen kolu olarak) libertianistler- Felsefi olarak, determinizmin olmadigini ve az da olsa ozgur iradenin olabilecegini savunurlar.

Bu konudaki ornek filozoflar; Peter van Inwagen, Robert Kane, Robert Nozick,[6] Carl Ginet, Hugh McCann, Harry Frankfurt, E.J. Lowe, Alfred Mele, Roderick Chisholm, Daniel Dennett,[7] Timothy O'Connor, Derk Pereboom, and Galen Strawson.

Koyu deterministler- "fiziksel determinizm vardir ve ozgur irade imkansizdir" i savunurlar.

Koyu uygunsuzlar- "determinizm olmamasinin da, ozgur irade ile uyusmadigini ve her iki durumda da ozgur iradenin imkansizligini" savunurlar.

Diger fark ta "uyum" un uyumlu oldugu uzerinedir.

Bunu savunanlarin genel tanimi; "ozgur iradeyi tanimlayanlarin bu tanimi determinizme baglamadan, determinizmi referans almadan" yaptiklaridir. Cunku onlar, determinizmin ozgur irade ile uyumlu oldugunu savunurlar.

O yuzden uyumdan yana olanlar, koyu deterministler ile libertianistler arasindaki "determizmin ozgur iradeye karsitligi" uzerindeki anlasmazligi "sahte cikmaz" olarak degerlendirirler.

Sahte cikmaz- Kisaca griyi gorememe ve iki karsit (siyah&beyaz) uc arasinda kalma. esnek empatik arabulucu v.s. olamama. Yani kendini "catc 22" ile cikmaza sokma. Kisaca paradox olma durumu.

Bu konuda cesitli mantik yurutumleri var;

Eger serbest irade oldugunu dusunuyorsan ve bu konuda determinist isen, o zaman bu oldugunu dusundugun serbest iradeni yasamini yonlendirmede kullanirsin ve bu bu buyuk bir kazanimdir.

Eger serbest iraden oldugunu dusunmuyorsan ve de serbest dusuncen varsa; o zaman yasaminda secenegin olma sansini kullanmayarak bu olanagini red ediyorsun dolayisi ile buyuk kayiptasin.

Eger serbest iraden oldugunu dusunuyorsan ve bu konuda determinist degil isen, kazancin ya da kaybin yoktur, cunku konuda secenegin yoktur.

Eger serbest iraden oldugunu dusunmuyorsan ve bu konuda determinist te degilsen, kazancin ya da kaybin yoktur, cunku konuda secenegin yoktur.

Bu durumda determinism ve serbest iradenin kendinde oldugunu dusunenler, kazanclidir.

Serbest iradesi oldugunu dusunmuyenler bunun determinizmini kendileri disindaki baska bir guce (somut ya da soyut) bagliyorlarsa, ve secim ve de karar haklarini red ediyorlarsa, buyuk kayiptadirlar.

Dolayisi ile determinizm ile serbest dusunurluk biri birine paraleldir. Bu paralelligin olumlusu kazanc, olumsuzu, olan secim ve karar hakkini kullanmamak, kayip; ya da "nasil olsa olacak" algisi ve de "zaten secenegim yok" algisi ile kullanmamak ise ne kazanc ne de kayiptir.

Bu temelde serbest iradenin olup olmamasindan bagimsiz olarak, bir kisi yasamini yonlendirmede kendi karar ve secim hakki oldugunu bilerek yasamali ve her seyde bir secim hakki oldugunu bilmeli ve bunu kullanmali. Aksi yani bunu kullanmamak, kayiptir.

Kisinin yasamina yon verme acisindan;

Ya kazanci, ya kaybi olur, ya da her ikisi de olmaz.

Iste dinde/inancta, bu kaybi kisi;serbest iradenin oldugunu dusunup, determinizmini tanrisina verdigi icin ve de secim karar hakkini kullanmadigi icin kaybeder.

Felsefelerde de sebest iradenin olmadigini dusunerekten, ya tamamen secim ve karar hakkini da kendinde bulmaz ve kullanmayarak kaybeder, ya da determinizmin secimi yerine getirecegini dusunup kazanc ya da kayip yasamaz.

Kisaca konu kisinin determinizmin secim ve karar hakkini kendinde mi yoksa baska seydemi arayacagi onun serbest iradeyi kullanip kullanmamasinin belirleyicisidir.

Kisilerin secim ve karar hakki ve farki oldugu ise bilimsel olarak kisilerin ayni durumda farkli secimler ve kararlara yonlenmesinde gozlem vermektedir.

Yani insanoglunun secim ve karar hakki vardir, bunu oyle ya da boyle kullanmasi; kazanc, kullanmamasi ise kayiptir.

Kullanan yasamini kendi karari ve secimi ile yonlendirebilir, kullanmayan ise yasamini ya inandigina ya da olana terk eder.

Yukaridaki aciklamal ve secenekler temelinde, ben ozgur irade ile determinizm arasinda bir uyum oldugunu savunanlardanim.

Yani; Fiziksel determinizm vardir/ozgur irade mumkundur-uygunluk/bagdasma (Compatibilism)

Inancsal-Bilissel Determinizm-Kararlilik/Belirlilik

Dunya genelinde ingilizce kokenli bir kavram olarak kullanilan determination/determinizm'in Turkce en uygun ve tutarli esanlamlilari; kararlilik ve belirliliktir.

Burada iki turlu yanlis algi vardir. Birinci yanlis algi, ozgur irade ile kararlilik/belirliligin karsi karsiya getirilmesi ve birinin digerine karsi olarak sadece birine indirgenmesidir.

Ikinci yanlis algi ise ozgur iradedeki "ozgur" algisindadir. Buradaki "ozgur" algisi liberal temelli degil, free temelli "serbest" anlamindadir.

Buradaki serbestlik, kisinin dusunce ve davranisindaki herhangibir kararinda ve belirliligindeki yanasimin tamamen kendi kendilik bilinci ile olmasi ve kendi disinda baska bir yerden etki zorlama, mudahele v.s. yasamadan yaptigini kendi bilinc ve farkindaliginda yapmasidir. Yani kisi serbest olarak dusunme ve davranma durumundadir ve bunun kararliligini ve belirliligini sergilemektedir.

Iste basta bu sekildeki bir algi kararlilik/belirliligin ozgur irade ile celismedigini aksine; buradaki serbestligin zaten kararlilik ve belirlilik ile ortaya kondugunu gostermektir.

Insanoglu turu biri eger kendilik bilisselligine numenal yeti kullanim ve paylasimi olarak erismemis ise; dogal zihniyetin bunyesinde gosterdigi kararliligi ve belirliligi; gorunurde kendi gosterimi olarak gozlem verse de; geri planda onun beynine degil; onun inancina, ideolojisine ve ozgur irade karsiti indirgemeci bilincaltisartlanmisliginin alisilagelmis dusunce ve davranisina dayandigi algilanir.

Sonucta dogal zihniyetin determinizminde, zaten insanoglu bilinc ve farkindaligi yer almadigindan kisi goruntusu ile ortaya konan determinizm, kisinin ozgur iradesi degil; aksine kendini yonlendiren ve yoneten numenal yeti degerlerinin yonlendirim ve yaptirimidir.

Genelde bu tip kendilik bilisselliginden yoksun, determinizm; metafizigin varliksal ve fizik otesi ve de etigin her turlu numenal yeti degerlerinde ideolojik inanncsal bir dogru olarak yansir.

Nihilizm ile ortaya cikan kendilik bilincinin turselligi icermeyen, ben, bencilik, bencillik, bananecilik ve bireycilik temelli ve ozgur irade icerimli determinizmi ise, sadece egosal, akilci ve duygusal temeldedir. Yani kisi bir yerde kendine kisilik ve kimlik degeri yaptigi numenal yeti veri ve tabularini ya kendince dislamis, ya kendince anlam ve iceriklendirerk, kendiher turlu bireyci cikari adina sahiplenmis ve sabitlemistir.

Tursellikten yoksun bu ben temelli bilinc ve farkindalik bireyci akilciligin egosal ve akilci sadece kendi cikarini gozeten bir tezahurudur.

Burada inancsal determinizm ile mukayese edildiginde birinin ayni deger temelinde degeri, digerinin ayni deger temelinde kendi birinin cikarini dile getirdigini algilayabiliriz.

Buradan da kendilik bilisselliginden yoksun, inancsal determinizm ile tursel bilissellikten yoksun ben bilincinin ayni degeri ya deger ya da birey cikarinda ortaya koydugu gorulur.

Bilissel determinizxm de ise; hem ozgur irade varligi hem kendilik bilisselligi varligi bireyi sosyo-psikolojik temelde ve yasam ve iliskideki karsilikli alis veriste tursel anlam ve icerikte dusunce ve davranisa iter. Buda, bu temeldeki bilisselligin kararliligi inancsal ve bireyci determinizm acisindan noncognitive bir algi verir.

Bilissel determinizmin bir yonu de bilimsel ve bilgisel temeldeki yanasimdir. Hem olgusal gecerliligin gozlemsel yanlislanabilirlige kadar ki determinizmini tasir, hem bu determinizmin yanlislanabilirligi temelinde ozgur iradeyi getirir, hem de gozlemsel yanlislanabilirlige belirliginin gecerliliginin mutlak olmadigi algisini verir.

Inancsal determinizm, kisiyi aklinin ic ve dis savasimina ustelik kendi varligi olmadan koyarken, benci determinizm, kisiyi turune yonelik bir ustunluk egosuna sartlandirir.

Bilissel determinizmin tursel butunlugu ile bilimsel determinizmin gecerlilik ve yanlislanabilirliligi de; numenal insanlasma yolunda hem bireyi ozgur iradeli olarak gelistirir, yeniler; hem de bilimi metafizigin o mutlakci, kesinlikci, tekci, ilkci akilciliginin inancindan korur.

Tum bu aciklamalar isiginda hem determination/determinizmin ozgur iradeye ters dusmedigi, yani "ya o ya oteki" tercih zorlamasini icermedigi; hem de numenal insanlik temelli bilimsel ve tursel determinizmin; inanbcsal ve birsel determinizmin sahipli, sabit, cikarci ve kendilik bilisselligi ve turselligi tasimayan yonunu algilamak ve kisinin kendi devrimci sorgulamasi ile kendine numenal insanligi kazandirmasini saglamasinin onu acilmis olur.

eğer bir robotsam bunu nasıl anlarım diye tartışılan konular-yazılar gördüm; (internette)
ve şu var; "alın burda yapılmışı var" ya da "alın burda düşünülmüşü var" olursa bir gün (gerçeklik) diyenler gördüm

isnanların genel kader anlayışındaki gibi herşeyin bilinmesi ya da bir plan, belirlilik seçimlilik ya da olasılıklılık ekseninde olması ya da olmaması ,

yani kendi içinde sınırlı koşulları döndüren (sınırlı koşullarla devinen) bir yapı gerçeklik ya da kapalı sistem- evrengerçeklik anlayışındaki özgür irade sınırlı iradedir; ya da midir?
bu kişiyi kısmen ya da nispeten bir robot yapar , ya da yapar mı? öyle mi değil mi?
evet plastik ya da metal tenden olmayabilirsin ama öyle değil mi?
bir oyunun-kurgunun içinde olmak gibi olur kısmen;
evren üzerine de ve gözlemcinin evren etkisi üzerine de ve seçme yetisinin gerçekliğin koşumlarıyla bağlantısına da (neden etki-tepki-sonuç zincirleri) vurgu yapılmalı bunu düşünürken bence

bu konuun uzmanı değilim ancak yine de
bi şeyi tanımalamak onu tanımlamaya yetmiyor; öyledir demek -sorgu nerede başlar ya da nedir? bizler sözlük yazarları mıyız?

bi kaç cümle ya argı vermek istiyorum,
lütfen eleştirin-düzenleyin-yargılayın-giderin-iyileştirin ya da yorumlayın
bu konudaki düşünmem tam değil açıkçası

-

kişi varlık dayanağını kendi kabul etmiyorsa (kendine kendilik veren)
ya da bunu sorgulamıyorsa
kişi varlık dayanağının iradesinin yükünü koşulluyorsa ve dolaylıyorsa;
"kişi varlık daynağının yükünü bilinmeyen bir sisteme, özneye, evrene-varlığa ya da hatta maddeye atıyorsa/devrediyorsa ve bunu yaparak iradesini koşulluyorsa ya da dolaylıyorsa buradaki dolaylılık ve etken ya da dolaylama tanrıdır diyebilir miyiz? "

kişi istenç dayanağını kendi kılmıyorsa yani
ya da kendi ile özdeş ,zeka-tümzeka, tümtoplum ya da tümyapı-sistem -aynılık/birlik

koşul diyemez isek bile tanrı olsun, bu bir tanrı tanımlaması ya da önermesi olsun

örneğin
A- da tanrı bilinmeyen bir öznedir
B- de tanrı çözülmemiş bir sistemdir ve (kapalı ya da açık bir) evrendir-gerçekliktir
C- de tanrı maddedir -kendini koşuludur yaratıcısıdır ya da yaratılmamıştır ama vardır ve kendi içinde bunu oluşturmuştur/oluşmuştur-dinamik; bilinçlidir ya da değildir örneğin
D- başka bir seçenekte-koşul, neden, olgu, bilinmeyen olur ya da başka bir bilinmeyen ve tüm bilinmeyenler tanrı olur yani
-
ya da istenç dayanağı kendi içinde bilinmeyen olur ve gizli bir tanrı olur; koşul ya da neden olarak (herşey-dışlar) tanrı olur-bu bir özne olmasa bile

tanrı nasıl tanımlanır ve tanımlanmalı -üzerine yük atılan mı?
-
"istenç dayanağı dolaylanırsa-kendilenmezse?"

kendinden başka herkes tanrıdır ve ikinci tanrıdır, diğer şey tanrıdır-sebeptir-vardır ya da değil mi? nedir o halde siz düzenleyin

bu anlatım yeterli olmayabilir ama geliştiriyoruz bunu

şimdi tanrı nedir?
varlık dayanağı bir özne yada zeka bütünlüğü ya da neden-sebep olarak tanımlanır
bilinmeyen ve aranandır?
cevapsız soruların cevabıdır ya da tümcevaplardır
herşeydir ya da hiçbir şey ve bir diğeri ya da hepsi neyse

-

"iradeyi bir koşula dolaylamaktan -ya da bağımlılamaktan- sözediyorum" bunu anlatamıyor olabilirim ama keliemelerim geçmiyor

"ben aslında kişi tümvarlıkta kendini (aynını-özdeşlik) görmüyorsa ve iradesini kendi eline almıyorsa ve kendini varlık sebebi ve dayanağı bulmuyorsa/kılmıyorsa gizli bir tanrı ile hesaplaşmakta mıdır/yüzleşmekte midir sorusunu da soruyorum"

"iradeyi bir koşula dolaylamaktan sözediyorum"
koşullu irade vermiş bir koşul ya da kaynak-yapıcı ve sebep bir koşul -gerçeklik -evren farketmez;
iradem benimdir eşittir özgürlük olmalı

ben bu şeyin sebebeyim/sonucuyum ve herşeyle birlikte ben olan ben kendimim mi? özgürdürben varım ve özgürlüğümü bu şey belirtti koşulu-koşullaması ya da dışlaması
özgürlüğü dışsallamak ya da dış yüklem yüklemek-etkenlemek

--
özgürlük devri ya da özgürlükten kaçış üzerine düşünün-düşünelim örneğin;

kendini bilmek nedir? tüm felsefe de kutsanan-ontolojide de ve doğu mitlerinde de?
ben sizinle anlaşamıyor muyum? benim sorunum ne?
hayır-lütfen yardımcı olun nereyi sorgulamalıyız ve düzeltmeliyiz o halde siz belirtin ve ben nerde yanlış yaptım

beni bu sistem belirtti demek bu sisteme tanrılık yüklemek değil midir?

"istenç dayanağı dolaylanırsa" -(-ben maddeyim ya da ya da herşey maddedir ya da A'dır B'dir farketmez tezinde
A- madde istiyor ve ben maddenin istemesini istiyorum -ben maddeyim-herşey maddedir-ben herşeyim

varolmayı istediniz mi? istiyor musunuz? seçtiniz mi?
-
seçimsiz ve istemesiz ve isteme hali belirmeksizin/olmaksızın varoluşunuz ya da bu halde bugünkü bulunuşunuz mümkün olabilir mi?
istenç burada nasıl konumlanır?

-

seçmeksizin ve istemeksizin varoluşun size bağıtladığı dışsal irade sizin mi? siz onun üzerinde nasıl bir hak ve kullanım sahibisiniz?

iradeniz sizin mi değil mi?

siz tesadüflerin iradesi misiniz? ya da zorunlulukların

Hic bir canlinin kendi dunyaya gelisini secme ya da secmeme yetisi yoktur.

Cunku canlilar baska bir canli tarafindan meydana gelirler.

Dolayisi ile meydana gelmek ya da dogmak iradeye bagli degildir.

Irade mustakil var olan varligin varligindan sonradir.

bir ahlak kuramı tanrıya dayandırılmayacaksa neye dayandırılır?
lütfen yanıtlayın ve lütfen düşünerek özgüvenle ve inançla yanıtlayın

bir ahlak kuramı tanrıya dayandırılmayacaksa neye dayanıdırılır?
ve bu cümle üzerine tartışmak ister misiniz?

eylemlerin amaçlılığı ya da sonuçluluğu nedir? kime karşıdır? biten bir hayata mı?
acıya karşı mı?
sömürü nedir?
en son sömürülerek ne olur ve sömürülmesek ne olur?
(acı ve hazzın güdümünden başka bir neden söyleyin bana; mutlu olmak içinde=)
evren karşısında sonuç ya da son son karşısında ya da evren amacı ve sonucu karşısında nereye varırırz?
mutluluk tekrar yaşanılır bi şey mi ki?
bizden sonrakilerin mutluluğundan bize ne+kendilerine de ne? neden sorumluyuz-niye? ? ? ?
mutlu olamsalar ne olur? kötü yaşasalar ne olur?
evren ne kaybeder ve varlıkta bundan
az acı çekerek ya da güzel hayatlar yaşayarakta nereye varırız ve ne sonuç üretiriz?
ve örneğin mutluluk sonucunu evren alıp kullanıyor mu? enerji mi yapıyor ondan
biz kime karşı-neye karşı iyi bir hayat yaşamakla ve aramakla sorumluyuz neden?
kendimize karşı ise niye ya da -borçlu muyuz? özgürlük ne-nedir ? yine
kimiz biz neden?
gelecek nesillere ise onlar ne olacak , evren karşısında neler onlar

eğer dürüst bir tartışmacı iseniz ben sizi (açık) sonuçalara götüreceğim

neden sorumlu davranıyoruz o zaman? sorumluluk kime karşı niye? kendimize ödev yükleyen niye?

evrensel-insan' Alıntı:

Hic bir canlinin kendi dunyaya gelisini secme ya da secmeme yetisi yoktur.

Cunku canlilar baska bir canli tarafindan meydana gelirler.

Dolayisi ile meydana gelmek ya da dogmak iradeye bagli degildir.

Irade mustakil var olan varligin varligindan sonradir.

Genişletmek için tıkla ...

biş yaratıldık'ı tescillemenin türkçesi mi bu
ya da başka bir tanrı varlığını ya da evreni ve varlığı

doğa bize sorumluluk yükler mi ödev? niye?
iyi davranmakla niye sorumluyuz?
sonucu ne olur?

Ahlak etigin ana kollarindan biridir ve insanoglunun ortaya attigi bir kavramdir.

Insanoglunun "birarada nasil bir dusunce ve davranis ile yasayabileceginin" toplumlar ve ulkeler bunyesinde tarihler boyu ortaya koydugu degerlerdir.

Ahlak kurallari yazili kurallar degildir. Ulke ve toplumunda dogan bir bebege yine onun buyukleri eli ile iletilir.

Ahlak kurami, dunyada eskiden var olanin yeni dunyaya gelen uzerindeki dusunce ve davranisini yonetmesi ve yonlendirmesidir.

Eski dezaten kendi dunyaya geldiginde olandan bu degerleri devralmistir.

sanalmanik' Alıntı:

biş yaratıldık'ı tescillemenin türkçesi mi bu
ya da başka bir tanrı varlığını ya da evreni ve varlığı

Genişletmek için tıkla ...

Bu dogumun turkcesi.

Doganin dogmama insiyatifi olmamasinin turkcesi.

Doguran ve dogurtanin ortak eylemindeki doganin dogmaktan baska bir durumu olmamasinin turkcesi.

sanalmanik' Alıntı:

doğa bize sorumluluk yükler mi ödev? niye?
iyi davranmakla niye sorumluyuz?
sonucu ne olur?

Genişletmek için tıkla ...

Sorumlulugu bize yukleyen yine bizleriz.

Yani doganin gerektirdigi ne varsa, isteyten buna karsi koyabilir.

Tabi dogduktan sonar.

Iyi ya da benzer degerler insanoglunun degerleridir ve goreceli/degiskendir.

ben reddediyorum o halde
eğer bir tanrı nedenlilik ve amaçlılık ya da sonuçluluk ya da evrenle içeçelik (birlikte çalışma/işbirliği) yoksa ahlak hiç bir yere temellenemez
nedensiz ve gereksizdir ve kişinin varlığını -tehdit eder-
varlığını bulmada da önem teşkil eder; bu-sınırlar oluşturur-duvarlar örer; katı kurallar; özgürlüğü kendi içinde bolca kısıtlar

sorumlu değilsek özgürlükten başka yasa yoktur ve kisme uymakta zorunda değildir; insanları birarada tutan ne? ve sözleşme ne ve doğa sözleşmesi karşısında insan sözleşmesine uymanın amacı-sonucu ne? nereye varacağız

yapma istencini bi şeye karşı kullanmayacaksak

evrensel-insan' Alıntı:

cunku canlilar baska bir canli tarafindan meydana gelirler.

.

Genişletmek için tıkla ...

? ?

evrensel-insan' Alıntı:

Sorumlulugu bize yukleyen yine bizleriz.

Yani doganin gerektirdigi ne varsa, isteyten buna karsi koyabilir.

Tabi dogduktan sonar.

Iyi ya da benzer degerler insanoglunun degerleridir ve goreceli/degiskendir.

Genişletmek için tıkla ...

biri bir başkasına yükleyemez o zaman
kişi kendine yükler
yada ya yükler ve ya yüklemez
ahlaksız olmakta bir erdemdir ve kendi içinde özgürlüktür-özgürdür bu durumda
toplum yasalarını bana dayatan ne?
ona uyma bilincini?

--
biz kim?
biz kimiz? neden?

neden "biz" dediniz ve neden başkaları adına da düşündünüz ve yanıt sundunuz hiç düşündünüz mü?
müstakil bey

müsataklillike benden öteye gider mi? gitmeli mi?

sanalmanik' Alıntı:

ben reddediyorum o halde
eğer bir tanrı nedenlilik ve amaçlılık ya da sonuçluluk ya da evrenle içeçelik (birlikte çalışma/işbirliği) yoksa ahlak hiç bir yere temellenemez
nedensiz ve gereksizdir ve kişinin varlığını -tehdit eder-
varlığını bulmada da önem teşkil eder; bu-sınırlar oluşturur-duvarlar örer; katı kurallar; özgürlüğü kendi içinde bolca kısıtlar

sorumlu değilsek özgürlükten başka yasa yoktur ve kisme uymakta zorunda değildir; insanları birarada tutan ne? ve sözleşme ne ve doğa sözleşmesi karşısında insan sözleşmesine uymanın amacı-sonucu ne? nereye varacağız

yapma istencini bi şeye karşı kullanmayacaksak

Genişletmek için tıkla ...

Sence niye dunyada farkli cografya ve toplumlarda ve ustelik farkli tarihlerde ve de ayni cografya ve toplumda neden ahlak algisi anlayisi uygulamasi ve dusunce davranisi farkli?

Hangi ahlaki uygulamayi neye gore digerlerini yonlendiren olarak alacagiz ve neden?

Ahlaktan beklenen nedir?

Sosyal ve toplumsal farklarin bir arada yasayabilmesini saglayan hukuk hak ve ozgurlukler

Bilimsel olarak insanogluna herhangibir zarar vermemesi.

Yani ahlaki belirleyen bilimsellik ve cagdasliginin geldigi nokta ile evrensel hukukun insan haklari ve hak ve ozgurlukleridir.

Bu da bir kisinin yetiskinlikcagindan yani kendi yukumlulugunu ve sorumlulugunu serbest irade olarak uzerine alabilmesinden sonar baslar.

Cocuklar bu sorumlulugu tasimaz.

istenç, "ben kendi istencimle varım" ya da olmalıyım -aksi taktirde sorgulamalıyım- sonucunu üretmedikçe istenç midir? var mıdır? özgür müdür? bağımlı mıdır? neye?