- Konbuyu başlatan
- #1
E
evrensel-insan
Ziyaretçi
Mantik olarak ucturlu mantiksal reasoning, nedenselleme/sorgulama vardir. Bu uc turlu nedenselleme/sorgulama, precondition-onsart, conclusion-sonuc ve rule-kural uzerinedir.
Deduction-Cikarim eski adiyla tumdengelimde; sonuctan yola cikilir. Kural ve onun on sartindan sonuca varilir.
Ornek-"Yagmur yagdiginda, cimenler islanir. Bugun yagmur yagdi, o yuzden de cimenler islak"
Induction-genelleme eski adiyla tume varim da; kuraldan yola cikilir, kuralda, sonucun cesitli denemelerinden sonra, onsarti takip eder.
Ornek-" "Herseferinde yagmur yagdiginda, cimen islanmisti. Boylece eger yarin da yagmur yagarsa, cimen islanacak"
Abduction- Uzaklasma, disacekim.Onsarttan yola cikilir. Sonuc ve kural kullanilarak, onsart desteklenir, bu da sonucu aciklayabilir.
Ornek- " Yagmur yagarsa, cimen islanir. Cimen islak, o halde yagmur yagmis olabilir."
Mesela burada bir ornek olarak ve determinizmi ortadan kaldirma adina; cikarilan sonuc "dun yagmur yagmis olabilir" in yanin da; "Birisinin cimenleri sulamis olabilecegi" dir de.
Goruldugu gibi determinizm tek bir cikarim yaparken, abductive reasoning farkli cikarimlara imza atabilir.
Abductive reasoning-Tumevarim ya da tumdengelim yolu ile; mantiksal anlam, netice, mana v.s. cikarimidir. Bu cikarimda, mantiksal olma yani olabilirlik olasaliginin bulunmasi gerekir.
Ornek- Cimenlerin islakligi, eger dun yagmur yagdi ise, sasirtici degildir. O zaman buradan cikan netice, mana, anlam, v.s. dun aksanm yagmur yagmis olma olasiliginin mantik dahilinde oldugudur. Burada bir determinasyon aranmamalidir. Yani cikarilan sonuc, anlam, mana v.s. farkli olabilir. Onemli olan mantiksal olabilme olasiliginin bulunmasidir.
Bu tip bakis acisi pragmatisizmin temelini atan, Charles Sanders Pierce'a aittir.
Anlami, yararciliktir. Yani cikarilan sonucun determine olmasindan ziyade, cikaran acisindan yararci olmasi.
Genelde ekonomik aciklamalarda ve politika da kullanilir. Detektiflerin de, teshisci ve tanima yonelenlerinde kullandigi nedensellemedir.
Bir yerde ortada determine bir sonuc yoktur, yararci bir sonuc vardir. O yuzden de yararci olarak farkli anlamlar, sonuclar v.s. cikarilabilir.
Bu kullanim bilhassa 20. yuzyilin ortasindan bu yana dilde uygulanmakta ve klasik determine tanimlarin, tariflerin, anlamlarin; kisinin kendi bakis acisi temelinde cesitlendigini gostermektedir.
Ben bu mantigi cok kullanirim. Yalniz kullanim icin bir ...e gore secilmesi gerekir. Yani bir yararcilik. Benim ....e gorem de insanoglu temeli ve numenal insanlik uzerinedir.
Iste dogal zihniyet onsarti, serbest dusunce, qua felsefesi ve yapilandirmaci epistemoloji kurali evrensel-insan zihniyeti anlami, sonucu ve cikarimidir.
Bu cikarim sonucu da, kavramlarin anlami, manasi, icerigi ....e goresi insanoglu temeli olma ve insanoglunun numenal yeti insanligi kazanma yarari adina da degisime ugramistir.
Deduction-Cikarim eski adiyla tumdengelimde; sonuctan yola cikilir. Kural ve onun on sartindan sonuca varilir.
Ornek-"Yagmur yagdiginda, cimenler islanir. Bugun yagmur yagdi, o yuzden de cimenler islak"
Induction-genelleme eski adiyla tume varim da; kuraldan yola cikilir, kuralda, sonucun cesitli denemelerinden sonra, onsarti takip eder.
Ornek-" "Herseferinde yagmur yagdiginda, cimen islanmisti. Boylece eger yarin da yagmur yagarsa, cimen islanacak"
Abduction- Uzaklasma, disacekim.Onsarttan yola cikilir. Sonuc ve kural kullanilarak, onsart desteklenir, bu da sonucu aciklayabilir.
Ornek- " Yagmur yagarsa, cimen islanir. Cimen islak, o halde yagmur yagmis olabilir."
Mesela burada bir ornek olarak ve determinizmi ortadan kaldirma adina; cikarilan sonuc "dun yagmur yagmis olabilir" in yanin da; "Birisinin cimenleri sulamis olabilecegi" dir de.
Goruldugu gibi determinizm tek bir cikarim yaparken, abductive reasoning farkli cikarimlara imza atabilir.
Abductive reasoning-Tumevarim ya da tumdengelim yolu ile; mantiksal anlam, netice, mana v.s. cikarimidir. Bu cikarimda, mantiksal olma yani olabilirlik olasaliginin bulunmasi gerekir.
Ornek- Cimenlerin islakligi, eger dun yagmur yagdi ise, sasirtici degildir. O zaman buradan cikan netice, mana, anlam, v.s. dun aksanm yagmur yagmis olma olasiliginin mantik dahilinde oldugudur. Burada bir determinasyon aranmamalidir. Yani cikarilan sonuc, anlam, mana v.s. farkli olabilir. Onemli olan mantiksal olabilme olasiliginin bulunmasidir.
Bu tip bakis acisi pragmatisizmin temelini atan, Charles Sanders Pierce'a aittir.
Anlami, yararciliktir. Yani cikarilan sonucun determine olmasindan ziyade, cikaran acisindan yararci olmasi.
Genelde ekonomik aciklamalarda ve politika da kullanilir. Detektiflerin de, teshisci ve tanima yonelenlerinde kullandigi nedensellemedir.
Bir yerde ortada determine bir sonuc yoktur, yararci bir sonuc vardir. O yuzden de yararci olarak farkli anlamlar, sonuclar v.s. cikarilabilir.
Bu kullanim bilhassa 20. yuzyilin ortasindan bu yana dilde uygulanmakta ve klasik determine tanimlarin, tariflerin, anlamlarin; kisinin kendi bakis acisi temelinde cesitlendigini gostermektedir.
Ben bu mantigi cok kullanirim. Yalniz kullanim icin bir ...e gore secilmesi gerekir. Yani bir yararcilik. Benim ....e gorem de insanoglu temeli ve numenal insanlik uzerinedir.
Iste dogal zihniyet onsarti, serbest dusunce, qua felsefesi ve yapilandirmaci epistemoloji kurali evrensel-insan zihniyeti anlami, sonucu ve cikarimidir.
Bu cikarim sonucu da, kavramlarin anlami, manasi, icerigi ....e goresi insanoglu temeli olma ve insanoglunun numenal yeti insanligi kazanma yarari adina da degisime ugramistir.