- Konbuyu başlatan
- #1
Mitolojiler guncel romanlar gibi anlasilmasi kolay seyler degillerdir.
Oncelikle pek cok bilmediginiz isim sizi yildirir. En kotusu de antik ve olu bir dilin ozellikleriyle bizimki gibi guncel bir dilin ozelliklerinin cok farkli olusundan dolayi ortaya cikan sorun: metinin icine bir turlu giremeyismizdir.
Bu yuzden genelde Homerosu 1 kere okuyanlar hic birsey anlamazlar, okuduklari sadece kafalarini daha cok karistirmistir.
Mitoloji o gunun insani icin bir din mahiyetindeydi. Din demek evren tasavvuru demektir. Yani Mitoloji butunsel, duzenli ve mantikli bir yapida insanin evrendeki konumunu belirler. (Bu su anlama geliyor bir mit; bir orumcegin bir horozun nereden geldigini anlatabilmek icin Tanrilarla baglantisini kurmali onu bu butunsel-mantiksal kurgunun icerisine almali ve oyle tasvir etmelidir cunku mitoloji butunu anlatmaya yoneliktir, bu yuzden tek tek seyleri butunun icerisine dahil eder.) Ancak bireyin kendini tanima yolculugundaki ilk duragi evren tasavvuru problemi degildir. Evren tasavvuru problemi derinligi de goz onunde bulundurulacak olursa en son sirasi gelen problemdir. Insan kendini tanimlamaya yakin cevresinden baslar ve gittikce uzaklasir. Cevaplari tarih baglaminda en yakin ve en somut cevaplardan, en uzak ve en soyuta dogru gider. En uzak ve en soyut noktada insanin en derin dusunce yapisini gerektiren evren tasavvuru problemi vardir. Dolayisiyla bir toplumu tanimak icin oncelikle somut verilerini bilmek ve bunlardan hareketle kurguladigi evren tasavvurunu anlamaya calismak cok onemlidir. Kendimizi tanimlarken, yaptigimiz tanimlamayi bir evren tasavvuruna baglama ihtiyaci, var olusumuzun sonsuzlugunu garantiye almaya calismamizdan ileri gelir. Cunku eger olum sonrasinda bir yasamin varligini kabul etmezsek oldugumuz anda yok olacagimizi kabul etmek durumunda kaliyoruz. Bu yuzden varolusumuzu, sonsuzlugumuzu garanti altina almak icin bu turden aciklamalara ihtiyac duyariz.
Mitoloji asla sadece mitoloji degildir. Mitoloji masal degildir. Orada anlatilan seylerin arka planini gorebilmek onemlidir. Her mitin "Bu mit neden yazilmis?" sorusuna verecegi bir tarihsel cevabi vardir. Yonetimi mi uyarmak istiyor, ahlaki mi kurgulamak istiyor yoksa evrenin duzenini mi betimliyor iste bu arka plani gormek mitoloji okurken onemlidir. Cunku arkaplani goremezseniz o metinlerde sizi ilgilendirecek hic birsey bulamazsiniz. Halbuki mitolojiler oyle bir mantiksal kurguya sahiptir ki hala guncel insanin hayatindaki tek tek seyleri aciklamaya muktedirdir.
Bu yuzden Yunan-Roma Mitlerini okuyabilmek, okudugundan birsey anlamak isteyenler icin ilk kitap onerim;
Oguz Tekin-Eski Yunan ve Roma Tarihine Giris
Mitolojiler toplumun kulturunun aynasidir. Mitolojileri anlayabilmek icin once o toplumun genel hatlari ile de olsa tarihini bilmek onemlidir.
Buradan sonra sirasiyla Homeros-Ilyada(aslinda Ilias diye yazilmalidir) daha sonra da Odysseia nin Azra Erhat cevirilerini okumalisiniz. Bu kitaplarin basinda ana metine girmeden once uzun girisler vardir. Bunlari mutlaka okuyun, gerekirse 2-3 kez okuyun. Daha sonra yaniniza yine Azra Erhatin-Mitoloji Sozlugunu alarak ana metinleri okumaya baslayin. Bilmediginiz isimlerle karsilastiginizda sozluge mutlaka bakin ve o isimlerin asil mahiyetlerini, bu isimlerin kokenlerinin nereye dayangidini mutlaka ogrenin.
Homerosu bitirdikten sonra antik cagin 2. onemli ozani Hesiodosa gecin.
Hesiodos Eserleri ve Kaynaklari
kitabinin Azra Erhat tarafindan yazilmis girisleri okuyun(gerekirse tekrar tekrar). Sonra yine elinizin altindaki mitoloji sozlugu ile ana metinlere gecin.
Ancak bu sirayi takip ettiginizde gercek anlamda mitolojiyi bildiginizi soyleyebilirsiniz. Ve artik onlari insanlara aktarip hayatinizi daha renkli bir hale getirmeye baslayabilirsiniz. Bu anda da aktariminizdaki ifade gucunuzu gelistirmek icin Sefik Can-Klasik Yunan Mitolojisi, Jean Pierre Vernant-Evren Tanrilar Insanlar turunden yan okumalarinizi yapabilirsiniz. Fakat bunlarin disindaki mitoloji kitaplarina da pek guvenmeyin, bunlarin disinda bir mitoloji kitabi almayi dusunuyorsaniz bana mahiyetini danisabilirsiniz. Fakat acikcasi simdiye kadar adi gecen kitaplar sizin isinizi hayli hayli gorecektir. Kolay gelsin.
NOT: Roma mitolojisini bilmek isteyenler de yine ayni islem sirasini takip edip once Antik Yunan mitolojisini okumalidir cunku Roma mitolojisi (edebiyat ve dusunce alanlarinda oldugu gibi) buyuk olcude Antik Yunandan esinlenmistir.