Şans kavramı

Forumunuza yeni kayıt oldum.

Tezimin giriş bölümünde şans kavramının ne şekilde ele alındığını, ya da ele alınıp alınmadığını felsefe düşünce tarihi açısından (Aristo...Marks..Frankfurt Okulu........) gözden geçireceğim. Felsefe konusundaki bilgi yoksunluğum bu konuyu ele almadan beni, bilen, anlayan, yetkin kişilerden yardım, rehberlik almaya zorunlu kıldı.

Daha önce maille ulaştığım Mustafa Tekiner Bey, buradan birilerinin muhakkak yanıtlayacağını, yardımcı olabileceğini belirtti. Özellikle de Necdet Beyin muhakkak yanıtlayacağını söyledi.

Bu konudaki düşünce, öneri, görüş ve yardımlarınızı beklerim.

Nazik Erol

şans kavramı

Benim sözettiğim tabiki genel anlamında şans. Ama tabiki özellikle şans oyunlarındaki şans kavramı

Şans ve rastlantı yan-yana duran iki olgu gibidirler. özelde sözünü ettiğiniz şans oyunlarındaki şans denilen tam anlamıyla şans kavramı ile tek-yönlü bir kazanç sistemidir ki bunu yapan da şansa yer bırakmaz. bir deyim vardır "at koşar, baht yarışır" kulağa hoş gelir ancak baht denilen yarışmaz hiç bir zaman. demek sorun bir açıdan şans ve rastlantının neler olduğu noktasında düğümlenmektedir. sayın Nazik Erol şunu hemen belirteyim ki felsefe okullarına bağlı ve mevcut öğretiler ile sınırlandırılmadan düşünme eğilimini taşır ve öneririm, bu nedenle yanıtlarımı da bu bağlamda değerlendirmelisiniz. Yaşamın kendisini bir felsefe olarak değerlendrmekten yanayım.

Şans denilen şey neyse ki ben şans kavramının yanıltıcı/büyüleyici/özendirici/kaderci yapan bir sosyal olgu olduğunu düşünürüm. daha açık söylemek gerekirse şans yoktur. şans olmadığı gibi şansızlık da yoktur. Tüm olay ve olgular neden-sonuş-neden ilişkisi içerisinde eklemlenirler ve fakat kuantum fiziğinde olduğu gibi sarmal çok seçenekle tüm yönlerde olasılıklar içerisinde gerçekleşme olasılığını taşırlar. Bir sonucu doğuracak olması gereken/zorunlu ögenin beklenmedik yer/zamanda belirmesi bir rastlantı olarak değerlendirilir. bu durum şan değildir, tamamen bir rastlantıdır. onun o yer/zamanda yaratılmamış olması onu rastlantı olarak değerlendirilmesi sonucunu doğurur; eğer onu o yer/zamanda yaratabilseydik rastlantı da olmayacaktı.

Evrenin sonsuz kendince durgun devinimi sonsuz biçimleri yaratır. Bu biçimlerin bir-diğeri ile olan etki/tepkileşimlerinde kendi yasalarına göre sonuçlar doğururlar. Ancak sosyal doku söz konusu olduğunda fizik yasaları yetersiz kalır. Sosyal dokudaki sonsuzluk onu oluşturan kişilerin sonsuzlaşan dünyaları ile sınırsız boyutlara ulaştığında şans/şansızlık denilen olgu bir sığınak görevi görmeye başlar.

Şans sosyal bir sığınaktır/şansızlık gibi. gerçekte yoktur.

Nejdet Bey, düşüncelere saygım var. Ancak bilimsel bir çalışmada, tez çalışmasında bunları kullanamam. Adam Fawer'ın Olasılıksız adlı romanında sunduğu düşüncelere benzer düşünceleriniz. Mantıksız da gelmiyor ayrıca.

Herkese mutlu yıllar dilerim.

sayın Nazik Erol,

sizi anlıyorum. Ancak, sözünü ettiğiniz bilim-kurgusal romanı da okudum. bilimsel tüm çalışmalar mantık dizgeleri üzerine kurulurlar; öyle zamanlar vardır ki olanaksız olanı da mantıksal dizgeler içerisinde olanaklı gösterebilirsiniz. Olasılıksız romanı belirsizlik kuramına göre yazılmış bir kutgu-romandır. temelini kuantum fiziğinden alır ki bunun bilim-dıı olduğunu söylemek neredeyse olasılıksızdır. bu nedenle tez çalışmanızı nacizane bir önerim ile bilimsellik elbisesine giydirme kaygısı olmadan özgürce yazmanızı öneririm. ide/felsefe bilimlerin anası ise dşünce dizgelerine dayalı tüm çalışmalar bilimsel olmayı hak edeceklerdir.

belirsizlik ilkesi/kuramı fizikte olduğu kadar toplum-bilimlerinde/normatif disiplinlerinde de öemli bir yere sahiptir. olası sonuçlar hem istençten bağsız olgularda hem de istençsel olgularda rahatlıkla gözlemlenebilmektedir. bu durum olası sonuçların neredeyse sonsuz eşitlenmesinden ileri gelmektedir. şands olgusunu bundan bağsız düşünmek ne denli olanaklı olacak dersiniz?

yine de ve elbette yönteminizi kendiniz belirleyeceksiniz.

teşekkür ediyorum, saygılarımla

Olasılıksızı ben de okudum ama yine de bilimsel olan şansa inanmıyorum. Okullarda olasılık derselerinde paranın atıldığında toplam seçenek iki (yazı ve tura) %50, %50 diyorlar niye paranın dik geleceği hesaplanmıyor, paranın dik gelebilmesi imkansız değildir ki!

Olasılıksız adlı romanı okudum çok güzeldi.Kitapta anlatılmak isteyen şans için matematiksel bir kavram kullanamayacağımız.Çünkü %90 şansı olan bir şey hiç bir zaman olmazken milyon da bir ihtimali olan piyango biletiniz tutabilir.
Şansın bizi ilgilendiren kısmı ilginç olan kısmı ve bilimsel açıklamaya bulamayınca kuantum fiziğine kaçıldı.Yok efendim böyle düşük şöyle hissettik de öyle oldu.Peki ya doğuştan bir yaranız doğum lekeniz varsa.Henüz çocuk yaşta yaralanırsanız?Fakir ya da zengin bir ailede doğabilirsininizde.İşte bunun açıklaması yok sadece Allah vergisi diyebiliriz ve yargılayamayız.Siz dindar ve şanssızken ateist biri çok şanslı olabilmesi de oldukça ilginçtir.

Hayat poker gibi. "%35 Şans" "%10Hafıza" "%15Öğrenme Zorluğu" "%15Taktik" "%25Rol Yapma" dersek eğer şans hariç bütün kavramlar sonradan kazanabilecek şekildedir.Eğer onlarda yetenek derseniz ben de yetenekte bir şanstır derim.

rast ve şans kavramları aynı anlama geliyor baht olarak da adlandırılabilir. evden çıktığun zaman tanıdığın biriyle karşılaşma olasılığı şans rast baht olabilir bunu etkiyebilmek için çevreyi değiştirmen yeterli mesela oturduğun bir yerde sışarı çıktığında tanıdığın biriyle tanışmak hemen hemen yüzde 100 iken daha önce hiç bulunmadığın bir yerde dışarı çıktığında tanıdığın biriyle karşılaşmak nerdeyse mümkün değil ama olasılık dahilinde.