Koenzimlerin yapısı

19.Yüzyılın sonlarına doğru Gabriel Bertrand adında bir bilim insanı yaptığı değişik ve kapsamlı çalışmalarla bitkisel ortamda faaliyetlerini sürdüren bazı enzimlerin mineral-iyon yoluyla aktive olduğunu ortaya koymuş ve bu tür enzimlere ‘koenzim’ adını vermiştir. Burada metal iyonunun görevi, enzim-substrat kompleksinin oluşumuna yardımcı olmasıdır. Örneğin Mn+2 ve Co+2 iyonları 4 koordinasyon bağını sağlayarak enzim-substrat kompleks yapısının oluşumunu hızlandırır ve yine koenzim grup transferi olarak göre yapar burada. Bunlar mobil metabolik gruplar için spesifiktir. (Açılımı ise; taşıyıcı metabolik olaylar için özgündür). Bazı koenzimler için ise mobil metabolik gruplar hidrojen ve elektronlardır. Diğer gruplar ise daha büyük ve kovalent bağla bağlanmış yapıları taşırlar. Diğer yandan koenzimlerin görevi enzimatik reaksiyonlarda farklı atomik grupların taşınmasını sağlamaktadır. Hidrojen taşıyıcı koenzimlerin başında ise NAD ve NADP sayılabilir. Bunun yanında koenzimlerin sentezi ise hala günümüzde de gerçekleştirilememiştir. Koenzimlerin yapısı ise vitaminleri çağrıştırsa da esasında koenzimler vitamin değillerdir, vitamin benzeri koenzimlere de rastlanmamıştır zaten.

İsmail Çelik

Kaynaklar:
[1]. Prof.Dr.Mustafa Cebe – Fizikokimya II. (Dora Basım Yayınevi)
[2]. Prof.Dr.. (Ali Muhtar Tiftik, Behiç Serpek, Leyla Kalaycıoğlu, Mehmet Nizamlıoğlu, Nuri Başpınar – Biyokimya-Nobel Yayınları-2010)