- Konbuyu başlatan
- #1
- Katılım
- 1 Kas 2012
- Mesajlar
- 3,434
- Tepkime puanı
- 1
- Puanları
- 0
- Yaş
- 68
HDP’nin parti olarak seçime girme kararı 7 Haziran seçim sürecini de 8 Haziran Türkiye’sini de belirledi. HDP’nin barajı geçmesi Erdoğan ile AKP’nin yenilgisi oldu. Seçimlerin ardından ise özellikle HDP’nin Fırat’ın batısında aldığı sonuçlar “Türkiye partisi” olma iddiası, sosyalistlerin desteği, CHP’nin tabanının ne kadar HDP’ye kaydığı, Batı’daki Kürt oyların akışı üzerinden değerlendirilmeye başlandı. HDP yöneticilerinin “emanet oy” vurguları ve emanet oyların hakkını vereceklerine ilişkin sözleri de tartışılmaya devam ediyor
Sendika.Org bölge bölge il il Fırat’ın batısında HDP’nin aldığı sonuçları partilerdeki oy kaymalarını haberleştirdi. Her bölgede dikkat çeken ayrıntıları öne çıkardı
MARMARA
Marmara bölgesi HDP’nin Batı’da en yüksek oyu aldığı bölge oldu. 12.6 oy oranı ve 1 milyonu aşkın oyla İstanbul HDP’nin barajı aşmasında belirleyici oldu. AKP’nin keskin düşüş yaşadığı illerde MHP yükseldi. MHP’nin en büyük yükselişi yüzde 9’la Yalova’da oldu. Yalova aynı zamanda HDP’nin İstanbul’dan sonra en yüksek oy aldığı kent. HDP İstanbul’dan 11, Bursa ve Kocaeli’den birer vekil çıkardı. Yüzde 4’le Bilecik CHP’nin Marmara bölgesinde oyunu en fazla arttırdığı kent oldu. Bilecik’te seçim sürecinde HDP’ye yönelik saldırılar yaşanmıştı
İl il karşılaştırmalı Marmara sonuçları
HDP Marmara bölgesinde en yüksek oy oranını 12.6 ile İstanbul’da aldı. İstanbul’da alınan 1 milyonu aşkın oy oranı HDP’nin barajı aşmasında etkili oldu. İstanbul’da AKP oyu % 8,5 azaldı. İstanbul’da 2011’deki seçime bağımsız adaylarla giren HDP oy oranını, %5,34’ten % 12,60’a çıkardı. CHP 2011’de % 31,31 oranında oya sahip olurken 2015’te % 29,15’e düşürdü. MHP’nin oyu 2011’den bugüne % 1,7 arttı. 2011’de yalnızca 3 milletvekili çıkaran HDP, 7 Haziran’da 11 İstanbul milletvekili çıkardı.
İstanbul’da yaşayan Kürt nüfusun HDP’ye yönelmesinin yanısıra Alevilerin yoğun yaşadığı, sosyalistlerin örgütlü olduğu bölgelerden ve CHP’nin “kalesi” olarak bilinen Kadıköy, Şişli, Beşiktaş gibi merkezlerden HDP’ye verilen oyların bu sonuca etkisi oldu. HDP’nin Adalar’daki oy oranı yüzde 21. Şişli’de yüzde 16.9. Bakırköy’de yüzde 12.3. Beşiktaş’ta yüzde 13. Kadıköy’de yüzde 10.3 oldu.
Marmara bölgesinin tamamında oy oranını arttıran HDP’nin bu bölgede İstanbul’dan sonra en yüksek oy oranına ulaştığı yer yüzde 8.57 ile Yalova oldu. HDP Yalova’da Cumhurbaşkanlığı seçiminde aldığı 5.85 oyu 8.57’ye yükseltirken aynı kentte AKP 39.49’la 2011 yerel seçimlerine göre yaklaşık 6 puanlık düşüş yaşadı. CHP de 3 puan düşerken MHP yüzde 19.22 ile neredeyse 9 puan oy oranını arttırdı.
Kocaeli’de HDP 7.66 ile oyunu 5.48’den yaklaşık 2 puan yükseltirken, AKP yüzde 46.38 alarak yaklaşık 6 puan düştü. CHP oranını korurken MHP yüzde 15.20 ile 3 puan yükseldi. Yurtdışı oyların sayılması ile HDP Kocaeli’den bir vekil kazandı.
Tekirdağ’da HDP oyunu 4.41’den 5.87’ye yükseltti. Aynı kentte AKP yaklaşık 5 puan düşerken, CHP kendini korudu. MHP’nin oy oranı ise 2 puan arttı. AKP’den Saadet’e de kayma olduğu görüldü.
HDP bir vekil çıkardığı Bursa’da Cumhurbaşkanlığı seçimine göre oyu yüzde 4.19’dan 5.85’e çıktı. CHP’nin ve MHP’nin yüzde 3 puan arttırdığı kentte AKP ise yaklaşık 9 puan kaybetti.
HDP Cumhurbaşkanlığı seçiminde de yüzde 3 aldığı Bilecik’ten yüzde 3.30 oy alırken, bu kentte AKP yaklaşık 5 puan düştü. CHP ise 4 puan oy artırdı. MHP Bilecik’te 27.2’den 25.43’e düştü. Bilecik’te de HDP yönelik saldırılar yaşanmıştı.
Balıkesir’de HDP Cumhurbaşkanlığında aldığı 2.85 oyu 3.46’ya çıkardı. Aynı kentte AKP yüzde 46.5’ten yüzde 39.12’ye düşerken CHP yüzde 34 ile oyunu korudu MHP ise 6 puan oyunu arttırdı.
Çanakkale’de AKP yüzde 41.5’ten 34.56’ya düşerken CHP oyunu 39 bandında korudu. MHP ise 14.6’dan 19.77’ye yükseldi. HDP ise cumhurbaşkanlığında aldığı 2.73 oy oranı %3.07’ye yükseldi.
Sakarya’da AKP yüzde 61.6’dan 56.50’ye 5 puanlık bir düşüş yaşarken, CHP de 16.2’den 15.89’a düştü. MHP ise yüzde 15’ten 19.10’a yükseldi. HDP ise 2.27’den %3’e yükseldi. Saadet-BBP ittifakı ise yaklaşık yüzde 1 oy arttırdı.
Kırklareli’nde CHP yüzde 52.6’dan 49.40’a düşerken, AKP’de 27.7’den 23.70’e yaklaşık 4 puan düştü. MHP ise yüzde 16.7’den 21.13’e çıkarak oylarını 5 puan arttırdı. HDP ise cumhurbaşkanlığı seçiminde aldığı 2.28 oyu 2.72’ye yükseltti.
İÇ ANADOLU
Yıllardır sistematik biçimde milliyetçi-ırkçı politikaların örgütlendiği İç Anadolu kentlerinde de HDP Eskişehir, Konya ve Kırşehir’de oy arttırdı. En yüksek oyu yüzde 5.57 ile Ankara’dan aldı ve Meclis’e bir vekil gönderdi. Alevilerin yoğun yaşadığı Nevşehir Hacıbektaş ilçesi Ankara’dan sonra en yüksek oyu 4.23 ile HDP’ye veren yerleşim oldu.
Eskişehir’de HDP Cumhurbaşkanlığı’nda aldığı 2.64 oy oranını yüzde 3.96’ya çıkartarak, 21 bin 438 oy aldı. Konya’da Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde aldığı yüzde 3.05 ile 33 bin 833 oy 7 Haziran’da yüzde 4.53 oy oranı ile 56 bin 487’ye, Kayseri’de aldığı 13 bin 266 oy, yüzde 2.7 oranıyla 21 bin 674 oya çıktı. Kırşehir’de de yaklaşık 2 puan oy artışı sağlayan HDP, Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde aldığı 5 bin 929 oyunu, yüzde 6.4 oy oranı ile 8 bin 735’e çıkarmış oldu.
Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Ankara’dan yüzde 3,47 ile 95 bin 031 oy alan HDP, Ankara yüzde 5.57 oy oranıyla 182 bin 634 oy aldı ve İç Anadolu’dan sadece Ankara’dan Meclis’e vekil gönderebildi.
Niğde’de Cumhurbaşkanlığı seçiminde aldığı 1.38’i 1.63’e yükselirken Yozgat 1.39’a yükseldi. Kırıkkale 1.26’dan 1.69’a çıktı. Aksaray 1.46’dan 2.15’e çıkarken Nevşehir 1.40’tan 1.82’ye yükseldi.
Alevilerin yoğun yaşadığı Hacıbektaş ilçesinde cumhurbaşkanlığında alınan 2.39’luk oy genel seçimde 4.23’e çıktı. Çankırı’da Cumhurbaşkanlığı’nda alınan yüzde 1’lik sonucu %1.28’e yükseltti.
KARADENİZ
AKP’nin hemen her ilde oy kaybına uğradığı Karadeniz’de MHP yükselişe geçti. Karadeniz bölgesindeki 19 ilden 8’inde oyunu artıran CHP 11 ilde oy kaybetti. HDP’nin, Karadeniz’in 19 ilinde en yüksek oy aldığı il yüzde 3.12 ile Artvin oldu. En yüksek oyu ise sosyalistlerin etkin olduğu Hopa’dan yüzde 7.30’la aldı. HDP Karadeniz’in hiçbir ilinde yüzde 3 bandını aşamadı. Zonguldak, Bartın, Kastamonu, Sinop, Ordu’da Cumhurbaşkanlığında aldığı oyu da koruyamadı.
HDP cumhurbaşkanlığı seçimine kıyasla Karadeniz’de sırasıyla Düzce’de oy oranını yüzde 1.83’ten 2.44’e, Bolu’da 1.61’den 2.09’a, Karabük’te 1.39’dan 1.55’e, Çorum’da 1.52’den 2.27’e, Amasya’da 1.16’dan 1.61’e, Samsun’da 1.32’den 1.61’e, Tokat’ta 1.21’den 1.70’e, Giresun’da 1.41’den 1.43’e, Gümüşhane’de 1.14’ten 1.94’e, Bayburt’ta 0.75’ten 1.52’ye, Trabzon’da 1.18’den 1.33’e, Rize’de 1.16’dan 1.57’ye ve Artvin’de 2.45’ten 3.12’ye çıkarttı. Zonguldak’ta 1.95’ten 1.61’e, Bartın 2.35’ten 1.67’ye, Kastamonu’da 1.40’tan 1.11’e, Sinop’ta 1.81’den 1.66’ya, Ordu’da 1.41’den 1.26’ya düşürdü.
Sosyalistlerin etkin olduğu Hopa’da oy oranı yüzde 4.35’ten 7.30’a çıktı. Karadeniz’de en yüksek oy aldığı ilçe Hopa oldu.
AKDENİZ
Akdeniz bölgesinde HDP Mersin’de yüzde 17.91’e çıkarak rekor kırdı. Eski AKP’li Dengir Mir Fırat’ın HDP’den seçime girdiği bu kentte AKP oylarını 6 puan, CHP de yaklaşık 2 puan düşürürken HDP yüzde 4 artırdı. Mersin’i yüzde 14.56’le Adana, yüzde 7.24 ile Antalya, 6.89 ile Hatay, 5.49 ile Maraş, 4.23 ile MHP’nin birinci parti olduğu Osmaniye izledi. AKP’nin yüzde 5, CHP’nin yüzde 2.5 düştüğü Maraş’ta HDP’nin o artış oranı 1.5 oldu. Asıl yükselişi 6 puanla MHP yaptı.
Adana’da 2011 seçimlerine göre oyunu iki katına 183 bine çıkardı. 2 vekil seçtirdi. Cumhurbaşkanlığı seçiminde aldığı yüzde 10.66’dan 14.56’ya çıktı. 2011 Genel seçimlerine oranla CHP 30.85’ten 28.56’ya ve AKP 37.40’tan 30.40’a düştü. MHP ise 20.32’den 23.08’e çıktı.
AKP’nin 39.30’dan 35.27’ye, CHP’nin 33.222’den 32.49’a düştüğü, MHP’nin ise 20.87’den 21.69’a çıktığı Antalya’da HDP Cumhurbaşkanlığı’nda aldığı 5.29 oranından 7.24’e çıktı. HDP bu kentte 1 vekil çıkardı.
2011 seçimlerine göre AKP yüzde 32’den 26.42’ye CHP 31.96’dan 28.69’a düştüğü ve MHP’nin 23.09’dan 24.46’ya çıktığı Mersin’de HDP Cumhurbaşkanlığı’nda aldığı 13.45 oyu 17.91’e yükseltti.
2011 Genel Seçimlerine göre AKP yüzde 44.44’ten 38.06’ya, CHP 38.52’den 35.90’a düştüğü, MHP’nin 12.63’ten 13.91’e çıktığı Hatay’da HDP Cumhurbaşkanlığı’nda aldığı oyu 3.59’dan 6.89’a çıkardı. CHP oylarının düşmesinde eski CHP vekili Refik Eryılmaz’ın bağımsız olarak seçime girmesi de etkili oldu.
Maraş’ta ise yine 2011 seçimlerine göre AKP yüzde 69.57’den 60.76’ya, CHP 11.46’dan 8.72’ye düşerken MHP 12.98’den 19.70’e çıktı. HDP ise oyunu Cumhurbaşkanlığında aldığı yüzde 4.29’dan 5.49’a çıkardı. Maraş’ın demografik yapısı ve sol duyarlılığı katliamın ardından göç ve kentteki baskılarla değiştirilmeye çalışılmıştı. HDP yönelik en büyük desteğin Pazarcık ve Elbistan’da yaşayan Alevilerden geldiği görmek mümkün.
Burdur 2011 Genel Seçimlerine göre AKP’nin yüzde 48.9’dan 43.10’a düştüğü, CHP’nin yüzde 25.3’ten 27.09’a çıktığı, MHP’nin yüzde 18.6’dan 22.91’e çıktığı seçimde HDP de Cumhurbaşkanlığından aldığı yüzde 2.09 oyu 1.90’a düşürdü.
Isparta 2011 genel seçimleri AKP yüzde 53’ten 44.24’e, CHP yüzde 21.7’ten 22.15’e, MHP yüzde 19’dan yüzde 26.66’ya çıkarken HDP de Cumhurbaşkanlığında 1.61 olan oyunu 2.22’ye çıkardı.
Osmaniye 2011 genel seçimlerine göre AKP yüzde 43 olan oyunu 39.12’ye düşürürken, CHP yüzde 11.5’ten 13.39’a çıkardı, MHP 40.35’le birinci oldu. HDP ise Cumhurbaşkanlığı’nda aldığı 2.84’den 4.23’e yükseltti.
EGE
Ege bölgesinde HDP en yüksek oyu yüzde 10.54 ile İzmir’de aldı. Ardından 9.10 ile Aydın, 7.03 ile Manisa, 5.45 ile Muğla geldi. AKP’nin yüzde 10 oy kaybettiği İzmir’de HDP, MHP ve CHP birlikte oy yükseltti. HDP’ye yönelik sistematik saldırıların yaşandığı Uşak’ta MHP neredeyse yüzde 10 yükselirken HDP cumhurbaşkanlığında aldığı oranı da koruyamadı. AKP’nin yüzde 10 oy kaybettiği Manisa’da da HDP yüzde 1 arttı. Türkiye’deki en düşük oylarından birini de Kütahya’da alırken, Afyon ve Kütahya’da Cumhurbaşkanlığı seçimindeki oranı da koruyamadı.
Üçüncü büyük kent İzmir’de 2011 genel seçimlerinde İzmir’de; CHP %43.69, AKP %36.78, MHP %11.28 ve bağımsızlar %4.81 oy alırken 2015 genel seçimlerinde AKP %10 oy kaybetti, CHP oyunu yüzde 44.77’ye MHP 13.61’e çıkardı. HDP ise yüzde 10.54’le 285.443 oy aldı. HDP İzmir’den iki vekil çıkardı.
Muğla‘da 2011 genel seçimlerine göre CHP 45.12 ile oylarını korurken AKP 32.67’den 26.93’e düştü. MHP 16.21’den 18.67’ye çıkarken Cumhurbaşkanlığında yüzde %4.13 alan HDP 7 Haziran’da %5.45 oy aldı.
Aydın 2011 Genel seçimlerine göre CHP oyunu 38.12’den 40.07’ye çıkarırken MHP yüzde 17.95 aldı. AKP aldığı 35.47’lik oyu 29.72’ye düşürdü. HDP ise cumhurbaşkanlığında aldığı yüzde 6.96’u 9.10’a çıkardı.
Denizli’de 2011 genel seçimlerine göre AKP yüzde 46.62’den 39.76’ya CHP 31.24’ten yüzde 34.76’ya yükseldi. MHP yüzde 16.94 olan oyunu 18.13’e, Saadet-BBP ittifakı 0.48 olan oyunu 1.41’e, HDP ise cumhurbaşkanlığında aldığı 3.28’lik oyu 4.18’e çıkardı.
HDP seçim çalışmalarına yönelik sistematik saldırıların olduğu Uşak’ta 2011 genel seçimlerine göre AKP yüzde 49.75’ten 38.29’a, CHP yüzde 29.77’den 28.11’e düşerken, MHP yüzde 16.32 olan oyunu yüzde 27.44’e çıkardı. HDP ise Cumhurbaşkanlığında aldığı 2.53 oyu 2.79’a yükseltti.
Manisa’da 2011 genel seçimlerine göre AKP yüzde 46.96’dan 37.10’a düşerken CHP yüzde 28.77’den 28.95’e, MHP yüzde 16.91 olan oyunu yüzde 23.76’ya çıkardı. HDP ise Cumhurbaşkanlığında aldığı 5.59 oyu 7.03’e çıkardı.
Kütahya 2011 genel seçimlerine göre AKP yüzde 64.59’dan 52.30’a, CHP yüzde 12.44’ten 12.01’e düştü, MHP yüzde 15.83 olan oyunu yüzde 26.58’e çıkardı. HDP ise Cumhurbaşkanlığında aldığı yüzde 1.15’i yüzde 1.32’ye yükseltti.
Afyon, 2011 genel seçimlerine göre AKP yüzde 6o.42’den 52.36’ya düşürürken, CHP yüzde 16.48’den yüzde 16.75’e yükseltti. MHP yüzde 18.65 olan oyunu 25.08’e çıkardı. HDP ise Cumhurbaşkanlığında aldığı yüzde 1.35’i yüzde 1.48’e yükseltti.
GEÇİŞ KENTLERİ
Kürt hareketinin devletin hareketin gelişmesini önlemek için “özel hat” kurduğunu söylediği kentler de önem taşıyor. Bu kentlerden Elazığ, Malatya, Erzincan’da HDP oy oranını arttırdı
ELAZIĞ
HDP Elazığ’da bu seçimlerde oy oranını artırmasına rağmen milletvekili sayısının 5’ten 4 indirilmesi nedeniyle vekil çıkaramadı. 2011 genel seçimlerinde DTP’nin bağımsız adayla yarıştığı kentte yaklaşık 18 bin oy alınırken, 2014 Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Selahattin Demirtaş yüzde 10.88 oranla 31 binin üzerinde oy almıştı. 7 Haziran’da yüzde 15.36 oranla toplam 50 bin 199 oy alarak sandıklardan 3. parti olarak çıktı. Elazığ’da AKP yüzde 67.41’den 52.86’ya düştü. MHP yüzde 14.46’dan 20.59’a yükseldi. CHP ise 13.18’den 6.89’a düştü.
MALATYA
Alevi ve Kürt nüfusunun yoğunlukta yaşadığı kentlerden biri olan ve “tampon bölge” olarak devletin sistematik kontrolünü yoğunlaştırdığı kentlerden Malatya’da 2014 Cumhurbaşkanlığı seçimlerin de Selahattin Demirtaş’ın yüzde 5.31 oranla 21 bin 566 oy aldığı kentte 7 Haziran seçimlerinde HDP bu oranı aldığı 36 bin 820 oy ile yüzde 8.20 yükseltti. Özellikle Alevilerin yoğunlukta yaşadığı Akçadağ, Yazıhan, Arguvan gibi ilçelerde bu seçimlerde HDP’ye yönelik destek verildi. Kentte 2011 genel seçimlerine göre AKP yüzde 67.99’dan 58.42’ye yaklaşık 10 puan düştü. CHP, 19.76’dan 16.60’a yaklaşık 3 puan düşerken MHP ise 8.14’ten 11.36’ya çıktı.
ERZİNCAN
Erzincan’da AKP 57.09’dan 49.22’ye, CHP 30.34’ten 25.34’e düştü. MHP 9.31’den 16.53’e çıktı. 2014 Cumhurbaşkanlığı seçimlerin de Selahattin Demirtaş, kentte yüzde 4.06 oranla toplam 5 bin 57 oy almıştı. Bu seçimlerde ise HDP bu oranı yüzde 5.85’e yükselterek toplam 7 bin 769 oy aldı.
KİLİS
Ülkedeki sayıları 2 milyonu aşan Suriyeli sığınmacıların demografik yapısını değiştirdiği kentlerin başında gelen Kilis’te HDP cumhurbaşkanlığında aldığı 3.78 oy oranını 4.07’ye yükseltti. Ara ara yükselen göçmen düşmanlığı ve kentte yaşanan karşılıklı kitlesel gerilimler MHP’ye yaradı; AKP karşısında MHP’nin oyları arttı. AKP, 2011’de aldığı %59.54’ten %49.20’ye gerilerken, MHP %20.94’ten %35’lere ulaşarak Kilis’ten bir vekil çıkardı. CHP ise 15.20’den 7.90’a düştü.
KÜRT İLLERİNDE AKP SİLİNDİ
Ayrıntılı analiz için: HDP Kürt oylarını blokladı
HDP, Diyarbakır’da 2011 genel seçiminde bağımsız adaylarıyla aldığı yüzde 58.5, 2014 yerel seçiminde yüzde 55.1 oy oranını yüzde 77.73’e yükseltti. 11 milletvekilinin 10’unu HDP kazandı. Van’da HDP yüzde 73.50 ile 7 vekil, Mardin’de yüzde 72.07 ile 5 vekil çıkardı. Hakkari’de yüzde 85.98, Şırnak’ta yüzde 83.90 oy oranıyla toplam 7 vekilliğin tamamını kazandı.
HDP 2011 genel seçimlerinde AKP’nin kazandığı Ağrı’da yüzde 76.91, MHP’nin kazandığı Iğdır’da yüzde 55.92, CHP’nin kazandığı Dersim’de yüzde 60.04 oy oranı elde etti.
Gerici yapısıyla bilinen ve AKP ile HÜDA-PAR’ın son yerel seçimde yüzde 40’a yakın oy kazandığı Batman’da HDP yüzde 71.20 oranında oy kazandı. HDP kentteki milletvekili sayısını 3’e yükseltirken, AKP tek vekilde kaldı.
HDP Muş’ta yüzde 70.18, 2011’de AKP’nin kazandığı Siirt’te yüzde 64.76, yine 2011’de AKP’nin kazandığı Bitlis’te ise yüzde 59.45 oy aldı, üç kentte ikişer vekil kazanırken, AKP’yi tek vekilde bıraktı.
Son genel seçimde AKP’nin, son yerel seçimde ise MHP’nin galip geldiği Kars’ta HDP-AKP vekil dağılımı 2-1 oldu. Ardahan’da ise HDP’nin kazandığı seçimde vekillik 1-1 bölüşüldü. Kürt nüfusunun yoğun olarak yaşamasının yanı sıra AKP’nin Suriye’de yürüttüğü savaş politikalarından da doğrudan etkilenen iki büyükşehirde, Urfa ve Antep’te de HDP oylarında ciddi bir artış yaşandı. Urfa’da 2011’de yüzde 23.6 olan oy oranını bu seçimde yüzde 38.07’ye çıkardı. AKP ise kentte 4 yılda yüzde 20’ye yakın oy yitirdi. AKP 7, HDP 5 vekil çıkardı. Eski CHP’li Celal Doğan’ın da aday gösterildiği Antep’te HDP 2011 ve 2014’teki oy oranını 3’e katladı, CHP ve MHP gibi 2 milletvekili çıkardı.
AKP’nin bölgede elinde tuttuğu iki kent Bingöl ve Adıyaman oldu, fakat HDP iki kentte de birer vekillik aldı. Erdoğan’ın “Kobanê düştü düşecek” sözünde somutlaşan politikası ile AKP, Kobanê sınırında tam anlamıyla düştü. Suruç’ta AKP’nin oyu yüzde 40’tan yüzde 15’e düştü, HDP ise yüzde 81’i buldu. Sınır köylerinde tam anlamıyla rekor kırıldı.
2015 Genel Seçimleri’nin oy oranlarına dair veriler için Anadolu Ajansı ve CNN Türk’ün seçim sayfalarından yararlanılmıştır.
Sendika.Org
Sendika.Org bölge bölge il il Fırat’ın batısında HDP’nin aldığı sonuçları partilerdeki oy kaymalarını haberleştirdi. Her bölgede dikkat çeken ayrıntıları öne çıkardı
MARMARA
Marmara bölgesi HDP’nin Batı’da en yüksek oyu aldığı bölge oldu. 12.6 oy oranı ve 1 milyonu aşkın oyla İstanbul HDP’nin barajı aşmasında belirleyici oldu. AKP’nin keskin düşüş yaşadığı illerde MHP yükseldi. MHP’nin en büyük yükselişi yüzde 9’la Yalova’da oldu. Yalova aynı zamanda HDP’nin İstanbul’dan sonra en yüksek oy aldığı kent. HDP İstanbul’dan 11, Bursa ve Kocaeli’den birer vekil çıkardı. Yüzde 4’le Bilecik CHP’nin Marmara bölgesinde oyunu en fazla arttırdığı kent oldu. Bilecik’te seçim sürecinde HDP’ye yönelik saldırılar yaşanmıştı
İl il karşılaştırmalı Marmara sonuçları
HDP Marmara bölgesinde en yüksek oy oranını 12.6 ile İstanbul’da aldı. İstanbul’da alınan 1 milyonu aşkın oy oranı HDP’nin barajı aşmasında etkili oldu. İstanbul’da AKP oyu % 8,5 azaldı. İstanbul’da 2011’deki seçime bağımsız adaylarla giren HDP oy oranını, %5,34’ten % 12,60’a çıkardı. CHP 2011’de % 31,31 oranında oya sahip olurken 2015’te % 29,15’e düşürdü. MHP’nin oyu 2011’den bugüne % 1,7 arttı. 2011’de yalnızca 3 milletvekili çıkaran HDP, 7 Haziran’da 11 İstanbul milletvekili çıkardı.
İstanbul’da yaşayan Kürt nüfusun HDP’ye yönelmesinin yanısıra Alevilerin yoğun yaşadığı, sosyalistlerin örgütlü olduğu bölgelerden ve CHP’nin “kalesi” olarak bilinen Kadıköy, Şişli, Beşiktaş gibi merkezlerden HDP’ye verilen oyların bu sonuca etkisi oldu. HDP’nin Adalar’daki oy oranı yüzde 21. Şişli’de yüzde 16.9. Bakırköy’de yüzde 12.3. Beşiktaş’ta yüzde 13. Kadıköy’de yüzde 10.3 oldu.
Marmara bölgesinin tamamında oy oranını arttıran HDP’nin bu bölgede İstanbul’dan sonra en yüksek oy oranına ulaştığı yer yüzde 8.57 ile Yalova oldu. HDP Yalova’da Cumhurbaşkanlığı seçiminde aldığı 5.85 oyu 8.57’ye yükseltirken aynı kentte AKP 39.49’la 2011 yerel seçimlerine göre yaklaşık 6 puanlık düşüş yaşadı. CHP de 3 puan düşerken MHP yüzde 19.22 ile neredeyse 9 puan oy oranını arttırdı.
Kocaeli’de HDP 7.66 ile oyunu 5.48’den yaklaşık 2 puan yükseltirken, AKP yüzde 46.38 alarak yaklaşık 6 puan düştü. CHP oranını korurken MHP yüzde 15.20 ile 3 puan yükseldi. Yurtdışı oyların sayılması ile HDP Kocaeli’den bir vekil kazandı.
Tekirdağ’da HDP oyunu 4.41’den 5.87’ye yükseltti. Aynı kentte AKP yaklaşık 5 puan düşerken, CHP kendini korudu. MHP’nin oy oranı ise 2 puan arttı. AKP’den Saadet’e de kayma olduğu görüldü.
HDP bir vekil çıkardığı Bursa’da Cumhurbaşkanlığı seçimine göre oyu yüzde 4.19’dan 5.85’e çıktı. CHP’nin ve MHP’nin yüzde 3 puan arttırdığı kentte AKP ise yaklaşık 9 puan kaybetti.
HDP Cumhurbaşkanlığı seçiminde de yüzde 3 aldığı Bilecik’ten yüzde 3.30 oy alırken, bu kentte AKP yaklaşık 5 puan düştü. CHP ise 4 puan oy artırdı. MHP Bilecik’te 27.2’den 25.43’e düştü. Bilecik’te de HDP yönelik saldırılar yaşanmıştı.
Balıkesir’de HDP Cumhurbaşkanlığında aldığı 2.85 oyu 3.46’ya çıkardı. Aynı kentte AKP yüzde 46.5’ten yüzde 39.12’ye düşerken CHP yüzde 34 ile oyunu korudu MHP ise 6 puan oyunu arttırdı.
Çanakkale’de AKP yüzde 41.5’ten 34.56’ya düşerken CHP oyunu 39 bandında korudu. MHP ise 14.6’dan 19.77’ye yükseldi. HDP ise cumhurbaşkanlığında aldığı 2.73 oy oranı %3.07’ye yükseldi.
Sakarya’da AKP yüzde 61.6’dan 56.50’ye 5 puanlık bir düşüş yaşarken, CHP de 16.2’den 15.89’a düştü. MHP ise yüzde 15’ten 19.10’a yükseldi. HDP ise 2.27’den %3’e yükseldi. Saadet-BBP ittifakı ise yaklaşık yüzde 1 oy arttırdı.
Kırklareli’nde CHP yüzde 52.6’dan 49.40’a düşerken, AKP’de 27.7’den 23.70’e yaklaşık 4 puan düştü. MHP ise yüzde 16.7’den 21.13’e çıkarak oylarını 5 puan arttırdı. HDP ise cumhurbaşkanlığı seçiminde aldığı 2.28 oyu 2.72’ye yükseltti.
İÇ ANADOLU
Yıllardır sistematik biçimde milliyetçi-ırkçı politikaların örgütlendiği İç Anadolu kentlerinde de HDP Eskişehir, Konya ve Kırşehir’de oy arttırdı. En yüksek oyu yüzde 5.57 ile Ankara’dan aldı ve Meclis’e bir vekil gönderdi. Alevilerin yoğun yaşadığı Nevşehir Hacıbektaş ilçesi Ankara’dan sonra en yüksek oyu 4.23 ile HDP’ye veren yerleşim oldu.
Eskişehir’de HDP Cumhurbaşkanlığı’nda aldığı 2.64 oy oranını yüzde 3.96’ya çıkartarak, 21 bin 438 oy aldı. Konya’da Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde aldığı yüzde 3.05 ile 33 bin 833 oy 7 Haziran’da yüzde 4.53 oy oranı ile 56 bin 487’ye, Kayseri’de aldığı 13 bin 266 oy, yüzde 2.7 oranıyla 21 bin 674 oya çıktı. Kırşehir’de de yaklaşık 2 puan oy artışı sağlayan HDP, Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde aldığı 5 bin 929 oyunu, yüzde 6.4 oy oranı ile 8 bin 735’e çıkarmış oldu.
Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Ankara’dan yüzde 3,47 ile 95 bin 031 oy alan HDP, Ankara yüzde 5.57 oy oranıyla 182 bin 634 oy aldı ve İç Anadolu’dan sadece Ankara’dan Meclis’e vekil gönderebildi.
Niğde’de Cumhurbaşkanlığı seçiminde aldığı 1.38’i 1.63’e yükselirken Yozgat 1.39’a yükseldi. Kırıkkale 1.26’dan 1.69’a çıktı. Aksaray 1.46’dan 2.15’e çıkarken Nevşehir 1.40’tan 1.82’ye yükseldi.
Alevilerin yoğun yaşadığı Hacıbektaş ilçesinde cumhurbaşkanlığında alınan 2.39’luk oy genel seçimde 4.23’e çıktı. Çankırı’da Cumhurbaşkanlığı’nda alınan yüzde 1’lik sonucu %1.28’e yükseltti.
KARADENİZ
AKP’nin hemen her ilde oy kaybına uğradığı Karadeniz’de MHP yükselişe geçti. Karadeniz bölgesindeki 19 ilden 8’inde oyunu artıran CHP 11 ilde oy kaybetti. HDP’nin, Karadeniz’in 19 ilinde en yüksek oy aldığı il yüzde 3.12 ile Artvin oldu. En yüksek oyu ise sosyalistlerin etkin olduğu Hopa’dan yüzde 7.30’la aldı. HDP Karadeniz’in hiçbir ilinde yüzde 3 bandını aşamadı. Zonguldak, Bartın, Kastamonu, Sinop, Ordu’da Cumhurbaşkanlığında aldığı oyu da koruyamadı.
HDP cumhurbaşkanlığı seçimine kıyasla Karadeniz’de sırasıyla Düzce’de oy oranını yüzde 1.83’ten 2.44’e, Bolu’da 1.61’den 2.09’a, Karabük’te 1.39’dan 1.55’e, Çorum’da 1.52’den 2.27’e, Amasya’da 1.16’dan 1.61’e, Samsun’da 1.32’den 1.61’e, Tokat’ta 1.21’den 1.70’e, Giresun’da 1.41’den 1.43’e, Gümüşhane’de 1.14’ten 1.94’e, Bayburt’ta 0.75’ten 1.52’ye, Trabzon’da 1.18’den 1.33’e, Rize’de 1.16’dan 1.57’ye ve Artvin’de 2.45’ten 3.12’ye çıkarttı. Zonguldak’ta 1.95’ten 1.61’e, Bartın 2.35’ten 1.67’ye, Kastamonu’da 1.40’tan 1.11’e, Sinop’ta 1.81’den 1.66’ya, Ordu’da 1.41’den 1.26’ya düşürdü.
Sosyalistlerin etkin olduğu Hopa’da oy oranı yüzde 4.35’ten 7.30’a çıktı. Karadeniz’de en yüksek oy aldığı ilçe Hopa oldu.
AKDENİZ
Akdeniz bölgesinde HDP Mersin’de yüzde 17.91’e çıkarak rekor kırdı. Eski AKP’li Dengir Mir Fırat’ın HDP’den seçime girdiği bu kentte AKP oylarını 6 puan, CHP de yaklaşık 2 puan düşürürken HDP yüzde 4 artırdı. Mersin’i yüzde 14.56’le Adana, yüzde 7.24 ile Antalya, 6.89 ile Hatay, 5.49 ile Maraş, 4.23 ile MHP’nin birinci parti olduğu Osmaniye izledi. AKP’nin yüzde 5, CHP’nin yüzde 2.5 düştüğü Maraş’ta HDP’nin o artış oranı 1.5 oldu. Asıl yükselişi 6 puanla MHP yaptı.
Adana’da 2011 seçimlerine göre oyunu iki katına 183 bine çıkardı. 2 vekil seçtirdi. Cumhurbaşkanlığı seçiminde aldığı yüzde 10.66’dan 14.56’ya çıktı. 2011 Genel seçimlerine oranla CHP 30.85’ten 28.56’ya ve AKP 37.40’tan 30.40’a düştü. MHP ise 20.32’den 23.08’e çıktı.
AKP’nin 39.30’dan 35.27’ye, CHP’nin 33.222’den 32.49’a düştüğü, MHP’nin ise 20.87’den 21.69’a çıktığı Antalya’da HDP Cumhurbaşkanlığı’nda aldığı 5.29 oranından 7.24’e çıktı. HDP bu kentte 1 vekil çıkardı.
2011 seçimlerine göre AKP yüzde 32’den 26.42’ye CHP 31.96’dan 28.69’a düştüğü ve MHP’nin 23.09’dan 24.46’ya çıktığı Mersin’de HDP Cumhurbaşkanlığı’nda aldığı 13.45 oyu 17.91’e yükseltti.
2011 Genel Seçimlerine göre AKP yüzde 44.44’ten 38.06’ya, CHP 38.52’den 35.90’a düştüğü, MHP’nin 12.63’ten 13.91’e çıktığı Hatay’da HDP Cumhurbaşkanlığı’nda aldığı oyu 3.59’dan 6.89’a çıkardı. CHP oylarının düşmesinde eski CHP vekili Refik Eryılmaz’ın bağımsız olarak seçime girmesi de etkili oldu.
Maraş’ta ise yine 2011 seçimlerine göre AKP yüzde 69.57’den 60.76’ya, CHP 11.46’dan 8.72’ye düşerken MHP 12.98’den 19.70’e çıktı. HDP ise oyunu Cumhurbaşkanlığında aldığı yüzde 4.29’dan 5.49’a çıkardı. Maraş’ın demografik yapısı ve sol duyarlılığı katliamın ardından göç ve kentteki baskılarla değiştirilmeye çalışılmıştı. HDP yönelik en büyük desteğin Pazarcık ve Elbistan’da yaşayan Alevilerden geldiği görmek mümkün.
Burdur 2011 Genel Seçimlerine göre AKP’nin yüzde 48.9’dan 43.10’a düştüğü, CHP’nin yüzde 25.3’ten 27.09’a çıktığı, MHP’nin yüzde 18.6’dan 22.91’e çıktığı seçimde HDP de Cumhurbaşkanlığından aldığı yüzde 2.09 oyu 1.90’a düşürdü.
Isparta 2011 genel seçimleri AKP yüzde 53’ten 44.24’e, CHP yüzde 21.7’ten 22.15’e, MHP yüzde 19’dan yüzde 26.66’ya çıkarken HDP de Cumhurbaşkanlığında 1.61 olan oyunu 2.22’ye çıkardı.
Osmaniye 2011 genel seçimlerine göre AKP yüzde 43 olan oyunu 39.12’ye düşürürken, CHP yüzde 11.5’ten 13.39’a çıkardı, MHP 40.35’le birinci oldu. HDP ise Cumhurbaşkanlığı’nda aldığı 2.84’den 4.23’e yükseltti.
EGE
Ege bölgesinde HDP en yüksek oyu yüzde 10.54 ile İzmir’de aldı. Ardından 9.10 ile Aydın, 7.03 ile Manisa, 5.45 ile Muğla geldi. AKP’nin yüzde 10 oy kaybettiği İzmir’de HDP, MHP ve CHP birlikte oy yükseltti. HDP’ye yönelik sistematik saldırıların yaşandığı Uşak’ta MHP neredeyse yüzde 10 yükselirken HDP cumhurbaşkanlığında aldığı oranı da koruyamadı. AKP’nin yüzde 10 oy kaybettiği Manisa’da da HDP yüzde 1 arttı. Türkiye’deki en düşük oylarından birini de Kütahya’da alırken, Afyon ve Kütahya’da Cumhurbaşkanlığı seçimindeki oranı da koruyamadı.
Üçüncü büyük kent İzmir’de 2011 genel seçimlerinde İzmir’de; CHP %43.69, AKP %36.78, MHP %11.28 ve bağımsızlar %4.81 oy alırken 2015 genel seçimlerinde AKP %10 oy kaybetti, CHP oyunu yüzde 44.77’ye MHP 13.61’e çıkardı. HDP ise yüzde 10.54’le 285.443 oy aldı. HDP İzmir’den iki vekil çıkardı.
Muğla‘da 2011 genel seçimlerine göre CHP 45.12 ile oylarını korurken AKP 32.67’den 26.93’e düştü. MHP 16.21’den 18.67’ye çıkarken Cumhurbaşkanlığında yüzde %4.13 alan HDP 7 Haziran’da %5.45 oy aldı.
Aydın 2011 Genel seçimlerine göre CHP oyunu 38.12’den 40.07’ye çıkarırken MHP yüzde 17.95 aldı. AKP aldığı 35.47’lik oyu 29.72’ye düşürdü. HDP ise cumhurbaşkanlığında aldığı yüzde 6.96’u 9.10’a çıkardı.
Denizli’de 2011 genel seçimlerine göre AKP yüzde 46.62’den 39.76’ya CHP 31.24’ten yüzde 34.76’ya yükseldi. MHP yüzde 16.94 olan oyunu 18.13’e, Saadet-BBP ittifakı 0.48 olan oyunu 1.41’e, HDP ise cumhurbaşkanlığında aldığı 3.28’lik oyu 4.18’e çıkardı.
HDP seçim çalışmalarına yönelik sistematik saldırıların olduğu Uşak’ta 2011 genel seçimlerine göre AKP yüzde 49.75’ten 38.29’a, CHP yüzde 29.77’den 28.11’e düşerken, MHP yüzde 16.32 olan oyunu yüzde 27.44’e çıkardı. HDP ise Cumhurbaşkanlığında aldığı 2.53 oyu 2.79’a yükseltti.
Manisa’da 2011 genel seçimlerine göre AKP yüzde 46.96’dan 37.10’a düşerken CHP yüzde 28.77’den 28.95’e, MHP yüzde 16.91 olan oyunu yüzde 23.76’ya çıkardı. HDP ise Cumhurbaşkanlığında aldığı 5.59 oyu 7.03’e çıkardı.
Kütahya 2011 genel seçimlerine göre AKP yüzde 64.59’dan 52.30’a, CHP yüzde 12.44’ten 12.01’e düştü, MHP yüzde 15.83 olan oyunu yüzde 26.58’e çıkardı. HDP ise Cumhurbaşkanlığında aldığı yüzde 1.15’i yüzde 1.32’ye yükseltti.
Afyon, 2011 genel seçimlerine göre AKP yüzde 6o.42’den 52.36’ya düşürürken, CHP yüzde 16.48’den yüzde 16.75’e yükseltti. MHP yüzde 18.65 olan oyunu 25.08’e çıkardı. HDP ise Cumhurbaşkanlığında aldığı yüzde 1.35’i yüzde 1.48’e yükseltti.
GEÇİŞ KENTLERİ
Kürt hareketinin devletin hareketin gelişmesini önlemek için “özel hat” kurduğunu söylediği kentler de önem taşıyor. Bu kentlerden Elazığ, Malatya, Erzincan’da HDP oy oranını arttırdı
ELAZIĞ
HDP Elazığ’da bu seçimlerde oy oranını artırmasına rağmen milletvekili sayısının 5’ten 4 indirilmesi nedeniyle vekil çıkaramadı. 2011 genel seçimlerinde DTP’nin bağımsız adayla yarıştığı kentte yaklaşık 18 bin oy alınırken, 2014 Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Selahattin Demirtaş yüzde 10.88 oranla 31 binin üzerinde oy almıştı. 7 Haziran’da yüzde 15.36 oranla toplam 50 bin 199 oy alarak sandıklardan 3. parti olarak çıktı. Elazığ’da AKP yüzde 67.41’den 52.86’ya düştü. MHP yüzde 14.46’dan 20.59’a yükseldi. CHP ise 13.18’den 6.89’a düştü.
MALATYA
Alevi ve Kürt nüfusunun yoğunlukta yaşadığı kentlerden biri olan ve “tampon bölge” olarak devletin sistematik kontrolünü yoğunlaştırdığı kentlerden Malatya’da 2014 Cumhurbaşkanlığı seçimlerin de Selahattin Demirtaş’ın yüzde 5.31 oranla 21 bin 566 oy aldığı kentte 7 Haziran seçimlerinde HDP bu oranı aldığı 36 bin 820 oy ile yüzde 8.20 yükseltti. Özellikle Alevilerin yoğunlukta yaşadığı Akçadağ, Yazıhan, Arguvan gibi ilçelerde bu seçimlerde HDP’ye yönelik destek verildi. Kentte 2011 genel seçimlerine göre AKP yüzde 67.99’dan 58.42’ye yaklaşık 10 puan düştü. CHP, 19.76’dan 16.60’a yaklaşık 3 puan düşerken MHP ise 8.14’ten 11.36’ya çıktı.
ERZİNCAN
Erzincan’da AKP 57.09’dan 49.22’ye, CHP 30.34’ten 25.34’e düştü. MHP 9.31’den 16.53’e çıktı. 2014 Cumhurbaşkanlığı seçimlerin de Selahattin Demirtaş, kentte yüzde 4.06 oranla toplam 5 bin 57 oy almıştı. Bu seçimlerde ise HDP bu oranı yüzde 5.85’e yükselterek toplam 7 bin 769 oy aldı.
KİLİS
Ülkedeki sayıları 2 milyonu aşan Suriyeli sığınmacıların demografik yapısını değiştirdiği kentlerin başında gelen Kilis’te HDP cumhurbaşkanlığında aldığı 3.78 oy oranını 4.07’ye yükseltti. Ara ara yükselen göçmen düşmanlığı ve kentte yaşanan karşılıklı kitlesel gerilimler MHP’ye yaradı; AKP karşısında MHP’nin oyları arttı. AKP, 2011’de aldığı %59.54’ten %49.20’ye gerilerken, MHP %20.94’ten %35’lere ulaşarak Kilis’ten bir vekil çıkardı. CHP ise 15.20’den 7.90’a düştü.
KÜRT İLLERİNDE AKP SİLİNDİ
Ayrıntılı analiz için: HDP Kürt oylarını blokladı
HDP, Diyarbakır’da 2011 genel seçiminde bağımsız adaylarıyla aldığı yüzde 58.5, 2014 yerel seçiminde yüzde 55.1 oy oranını yüzde 77.73’e yükseltti. 11 milletvekilinin 10’unu HDP kazandı. Van’da HDP yüzde 73.50 ile 7 vekil, Mardin’de yüzde 72.07 ile 5 vekil çıkardı. Hakkari’de yüzde 85.98, Şırnak’ta yüzde 83.90 oy oranıyla toplam 7 vekilliğin tamamını kazandı.
HDP 2011 genel seçimlerinde AKP’nin kazandığı Ağrı’da yüzde 76.91, MHP’nin kazandığı Iğdır’da yüzde 55.92, CHP’nin kazandığı Dersim’de yüzde 60.04 oy oranı elde etti.
Gerici yapısıyla bilinen ve AKP ile HÜDA-PAR’ın son yerel seçimde yüzde 40’a yakın oy kazandığı Batman’da HDP yüzde 71.20 oranında oy kazandı. HDP kentteki milletvekili sayısını 3’e yükseltirken, AKP tek vekilde kaldı.
HDP Muş’ta yüzde 70.18, 2011’de AKP’nin kazandığı Siirt’te yüzde 64.76, yine 2011’de AKP’nin kazandığı Bitlis’te ise yüzde 59.45 oy aldı, üç kentte ikişer vekil kazanırken, AKP’yi tek vekilde bıraktı.
Son genel seçimde AKP’nin, son yerel seçimde ise MHP’nin galip geldiği Kars’ta HDP-AKP vekil dağılımı 2-1 oldu. Ardahan’da ise HDP’nin kazandığı seçimde vekillik 1-1 bölüşüldü. Kürt nüfusunun yoğun olarak yaşamasının yanı sıra AKP’nin Suriye’de yürüttüğü savaş politikalarından da doğrudan etkilenen iki büyükşehirde, Urfa ve Antep’te de HDP oylarında ciddi bir artış yaşandı. Urfa’da 2011’de yüzde 23.6 olan oy oranını bu seçimde yüzde 38.07’ye çıkardı. AKP ise kentte 4 yılda yüzde 20’ye yakın oy yitirdi. AKP 7, HDP 5 vekil çıkardı. Eski CHP’li Celal Doğan’ın da aday gösterildiği Antep’te HDP 2011 ve 2014’teki oy oranını 3’e katladı, CHP ve MHP gibi 2 milletvekili çıkardı.
AKP’nin bölgede elinde tuttuğu iki kent Bingöl ve Adıyaman oldu, fakat HDP iki kentte de birer vekillik aldı. Erdoğan’ın “Kobanê düştü düşecek” sözünde somutlaşan politikası ile AKP, Kobanê sınırında tam anlamıyla düştü. Suruç’ta AKP’nin oyu yüzde 40’tan yüzde 15’e düştü, HDP ise yüzde 81’i buldu. Sınır köylerinde tam anlamıyla rekor kırıldı.
2015 Genel Seçimleri’nin oy oranlarına dair veriler için Anadolu Ajansı ve CNN Türk’ün seçim sayfalarından yararlanılmıştır.
Sendika.Org
