- Konbuyu başlatan
- #1
F
faust
Ziyaretçi
“Canlı vardan yok olmaz, yoktan var olmaz; ancak bölünmelerle sayısını arttırır .”
Lütfi ŞAHİN
Maddenin üzerinde araştırmalar yapma imkanı temel nitelikler çerçevesi altında ilk dönemlerde nitel ifadeler çerçevesinde, ileri dönemler içerisinde ise hem nitel ve hem de nicel çerçeveler boyutunda olmuştur. Millatatn önce 5000 yıllarında ateşin bulunması, maddenin işlevsel boyutu olduğu kadar işlemsel boyutunun da artmasına neden olmuştur.
Beş duyusu ile maddeyi gözlemleyen insanoğlu için ilk dönemlerde taş ile bakır arasında fazla bir ayrıcalıklar zinciri oluşturmuyordu. Ateşin keşfi ile beraber, zamanın mucit akıllı insanları bakırın eridiğini, ancak taşın erimediğini çözümlemişlerdir. İleri dönemlerde ataş ile beraber diğer teknik veriler gelişme göstermiştir.
Tekerleğin bulunması, ilkel silahlardan teknik silahlara geçilmesi, ilkeliletişim yöntemlerinden ileri iletişim yöntemlerine geçilmesi, ilkel ev sistemlerinden ileri ev düzeneklerine geçilmesi… Bu ifadeleri milyonlara varan açılımlar içerisinde ele almamız mümkündür. Bu ifadelerin gelişmesinde bütün insanların az ya da çok katkısı bulunmuştur. Derede çamaşır yıkayan kadınlar daha rahat olmak istediklerinden çeşmeler ve ileriki dönemlerde çamaşır makineleri; kuşlarla iletişimin zorluğundan bahseden insanların ifadeleri sonucu telefon ve hızlı iletişim teknikleri; aylarca yolculuktan rahatsız olan insanların ifadeleri sonucu çok hızlı giden vasıtalar yapılmıştır. Bu gün artık bilim ve teknik ifadeler aylarla ifade edilen süreler içerisinde ikiye katlanmaktadır. Bu ifadeler içerisinde doğrudan etkin olan insanlar bilginler olmakla beraber problemleri ifade edenl diğer insanlardır. Bilim insan için vardır ve bilimin gelişmesi için tüm insanlar doğrudan ya da dolaylı yoldan görev almış ve almalılarda…
20. yy içerisinde izafiyet ve diğer fiziksel terimler bilginlere dedirtti ki; “madde vardan yok, yoktan var olmaz; sadece şekil değiştirir.” Enerji modelemeleri ile uğraşan fizik bilginleri bu açılımı daha da genişletti ve dediler ki; “enerji vardan yok, yoktan var olmaz; sadece şekil değiştirir.” Görüldü ki basit veriler gibi algılanan madde ifadesinin bile karmaşık temelli ve eneji ifadesinin de benzer temelli olduğu…
Ancak şunu belirtmeliyim ki, bilim sadece fizik değildir; sadece kimya da… Binleri bulan ve alt bölümleri ile beraber milyonları bulan bilim dalları içerisinden birisini de biyoloji oluşturmuştur. Bu bilim dalı da kendi içerisinde dallara ayrılmış ve bu dallardan genetik, sitoloji, histoloji, embriyoloji, biyokimya vb bir çok dal hücre bölünmesi üzerine araştırmalar yapmış ve yapmaya da devam etmektedir.
Genel ifadeler çerçevesinde hücre bölünmelerini üç gruba ayırmamız mümkündür. Bunlar;
-Mitoz
-Mayoz
-Amitoz
Bu üç hücre bölünmesi de temelde aynıdır. Mitoz hücre bölünmesi dediğimiz hücre bölünmeleri zigottan itibaren başlar ve ölünceye kadar tüm diploid sayıdaki vücut hücrelerinde görülür. Mitoz hücre bölünmesi iki safhada incelenir; ilkinde çekirdek bölünmesi, ikinci safhada sitoplazma bölünmesi gerçekleşmektedir. Çekirdek bölünmesinin gerçekleşmesinden önce hücre belli bir büyüklüğe ve belli bir madde birikimine ulaşmak zorundadır. Bu safhaya interfaz adı verilmektedir. Bu safhadan sonra çekirdek bölünmesi gerçekleşmektedir. Çekirdek bölünmesi de dört alt grupta incelenmektedir. Bunlar;
-Profaz
-Metafaz
-Anafaz
-Telefaz
Bu safhalardan ilki olan profazda kromozomlar belirmeye başlar, kromozomlar kalınlaşır. Metafaz safhasında ise kromozomlar ortada dizilmeye başlar, iğ ipliklerinin oluşumu gözlenir. Anafaz safhasında ise kromozomlar kutuplara çekilmeye başlar. En son safha olan telefaz safhasında ise çekirdek zarı boğumlanır. Daha sonraki bölüm olan sitokinezde ise hücre zarı boğumlanarak ikiye ayrılır.
N kromozomlu haploid gamet hücrelerinde olan mayoz hücre bölünmesi ise biri mayoz ve biri mitoz olan iki hücre bölünmesinde oluşur. Mitoz hücre bölünmesi yukarıda anlattığım gibidir. Mayoz bölünmede ise metafaz safhasında kromozom sayısı iki katına çıkmaz, dolayısıyla kromozom sayısı yarıya düşer. Mayoz bölünme mitozdan önce olabileceği gibi mitozdan sonra da olabilir. Burada genetik varyasyonları çoğaltamak için gen alış verişleri olur ve farklı yapıda bireylerin oluşumu gerçekleşir.
Amitoz hücre bölünmesi ise mitoza benzer. Kromozom sayısı sabit tutulur ve tek hücreli canlılarda çoğalmayı sağlamak için gerçekleştirilir.
Lütfi ŞAHİN
Maddenin üzerinde araştırmalar yapma imkanı temel nitelikler çerçevesi altında ilk dönemlerde nitel ifadeler çerçevesinde, ileri dönemler içerisinde ise hem nitel ve hem de nicel çerçeveler boyutunda olmuştur. Millatatn önce 5000 yıllarında ateşin bulunması, maddenin işlevsel boyutu olduğu kadar işlemsel boyutunun da artmasına neden olmuştur.
Beş duyusu ile maddeyi gözlemleyen insanoğlu için ilk dönemlerde taş ile bakır arasında fazla bir ayrıcalıklar zinciri oluşturmuyordu. Ateşin keşfi ile beraber, zamanın mucit akıllı insanları bakırın eridiğini, ancak taşın erimediğini çözümlemişlerdir. İleri dönemlerde ataş ile beraber diğer teknik veriler gelişme göstermiştir.
Tekerleğin bulunması, ilkel silahlardan teknik silahlara geçilmesi, ilkeliletişim yöntemlerinden ileri iletişim yöntemlerine geçilmesi, ilkel ev sistemlerinden ileri ev düzeneklerine geçilmesi… Bu ifadeleri milyonlara varan açılımlar içerisinde ele almamız mümkündür. Bu ifadelerin gelişmesinde bütün insanların az ya da çok katkısı bulunmuştur. Derede çamaşır yıkayan kadınlar daha rahat olmak istediklerinden çeşmeler ve ileriki dönemlerde çamaşır makineleri; kuşlarla iletişimin zorluğundan bahseden insanların ifadeleri sonucu telefon ve hızlı iletişim teknikleri; aylarca yolculuktan rahatsız olan insanların ifadeleri sonucu çok hızlı giden vasıtalar yapılmıştır. Bu gün artık bilim ve teknik ifadeler aylarla ifade edilen süreler içerisinde ikiye katlanmaktadır. Bu ifadeler içerisinde doğrudan etkin olan insanlar bilginler olmakla beraber problemleri ifade edenl diğer insanlardır. Bilim insan için vardır ve bilimin gelişmesi için tüm insanlar doğrudan ya da dolaylı yoldan görev almış ve almalılarda…
20. yy içerisinde izafiyet ve diğer fiziksel terimler bilginlere dedirtti ki; “madde vardan yok, yoktan var olmaz; sadece şekil değiştirir.” Enerji modelemeleri ile uğraşan fizik bilginleri bu açılımı daha da genişletti ve dediler ki; “enerji vardan yok, yoktan var olmaz; sadece şekil değiştirir.” Görüldü ki basit veriler gibi algılanan madde ifadesinin bile karmaşık temelli ve eneji ifadesinin de benzer temelli olduğu…
Ancak şunu belirtmeliyim ki, bilim sadece fizik değildir; sadece kimya da… Binleri bulan ve alt bölümleri ile beraber milyonları bulan bilim dalları içerisinden birisini de biyoloji oluşturmuştur. Bu bilim dalı da kendi içerisinde dallara ayrılmış ve bu dallardan genetik, sitoloji, histoloji, embriyoloji, biyokimya vb bir çok dal hücre bölünmesi üzerine araştırmalar yapmış ve yapmaya da devam etmektedir.
Genel ifadeler çerçevesinde hücre bölünmelerini üç gruba ayırmamız mümkündür. Bunlar;
-Mitoz
-Mayoz
-Amitoz
Bu üç hücre bölünmesi de temelde aynıdır. Mitoz hücre bölünmesi dediğimiz hücre bölünmeleri zigottan itibaren başlar ve ölünceye kadar tüm diploid sayıdaki vücut hücrelerinde görülür. Mitoz hücre bölünmesi iki safhada incelenir; ilkinde çekirdek bölünmesi, ikinci safhada sitoplazma bölünmesi gerçekleşmektedir. Çekirdek bölünmesinin gerçekleşmesinden önce hücre belli bir büyüklüğe ve belli bir madde birikimine ulaşmak zorundadır. Bu safhaya interfaz adı verilmektedir. Bu safhadan sonra çekirdek bölünmesi gerçekleşmektedir. Çekirdek bölünmesi de dört alt grupta incelenmektedir. Bunlar;
-Profaz
-Metafaz
-Anafaz
-Telefaz
Bu safhalardan ilki olan profazda kromozomlar belirmeye başlar, kromozomlar kalınlaşır. Metafaz safhasında ise kromozomlar ortada dizilmeye başlar, iğ ipliklerinin oluşumu gözlenir. Anafaz safhasında ise kromozomlar kutuplara çekilmeye başlar. En son safha olan telefaz safhasında ise çekirdek zarı boğumlanır. Daha sonraki bölüm olan sitokinezde ise hücre zarı boğumlanarak ikiye ayrılır.
N kromozomlu haploid gamet hücrelerinde olan mayoz hücre bölünmesi ise biri mayoz ve biri mitoz olan iki hücre bölünmesinde oluşur. Mitoz hücre bölünmesi yukarıda anlattığım gibidir. Mayoz bölünmede ise metafaz safhasında kromozom sayısı iki katına çıkmaz, dolayısıyla kromozom sayısı yarıya düşer. Mayoz bölünme mitozdan önce olabileceği gibi mitozdan sonra da olabilir. Burada genetik varyasyonları çoğaltamak için gen alış verişleri olur ve farklı yapıda bireylerin oluşumu gerçekleşir.
Amitoz hücre bölünmesi ise mitoza benzer. Kromozom sayısı sabit tutulur ve tek hücreli canlılarda çoğalmayı sağlamak için gerçekleştirilir.