Genç beyinlerde Alzheimer’ın nedenlerinden biri bulundu

Beyindeki anormal yığılımı Alzheimer hastalığının karakteristiği olarak tanımlanan amyloid; Northwestern Üniversitesi Tıp Fakültesi çalışmalarına göre, bilim insanlarının tahmininden çok daha erken olan 20’li yaşlarda sinir hücrelerinin içine yığılmaya başlıyor.

Bilimadamları, bu kadar erken amyloid yığılımının böylesi genç beyinlerde ilk kez görüldüğünü düşünüyor. Amyloid yığılımının ve sinirlerin dışında oluşturduğu plakaların yaşlılarda ve Alzheimer hastalarında görüldüğü uzun yıllardır bilinen bir gerçek.

Northwestern Üniversitesi Feinberg Tıp Fakültesi Kognitif Nöroloji ve Alzheimer Merkezi’nden araştırma profesörü Changiz Geula’ya göre; ömrün bu denli genç çağında gerçekleşen amyloid yığılımı, daha önce benzeri görülmemiş bir durum ve önemli bir belirteç. Geula, sözlerini “uzun yıllar boyunca varlık gösteren bir amyloid, oldukça tehlikeli” şeklinde tamamlıyor.

Çalışma, 2 Mart tarihinde Brain adlı dergide yayınlanmış. İlgili çalışmada bilim adamları, ön beyindeki kolinerjik nöronları inceleyerek neden erken yaşlarda hasar gördüklerini ve normal yaşlanma ile gelen ölüm ile Alzheimer ile gelen ölüm arasındaki farklılığı anlamaya çalışmışlar.

Geula ve arkadaşları, beyin nöronları ölü bireyleri üç gruba ayırarak incelemiş; bunlardan 13’ü yaşları 20 ile 66 arasında değişen bilişsel olarak normal genç bireylerden; 16’sı yaşları 70 ile 99 arasında değişen demans olmamış yaşlı bireylerden ve 21’i de yaşları 60 ile 95 arasında değişen Alzheimer’lı bireylerden oluşuyor.

Elde edilen bulgular doğrultusunda çalışmadaki bilim adamlarına göre, amyloid molekülleri bu nöronların içine genç erişkinlik döneminde yığılmaya başlıyor ve yaşam süresince bu yığılım devam ediyor. Beynin diğer bölümlerindeki sinir hücreleri amyloid yığılımı konusunda benzer genişliği göstermiyor. Bu hücrelerdeki amyloid molekülleri; henüz yirmili yaşlarındaki normal genç bireylerde de gözlemlenen küçük toksik kümeler; ya da amyloid oligomerleri oluşturuyor.

Kümelerin boyutu yaşlı insanlarda ve Alzheimer hastalarında gittikçe büyüyor.

Görünen o ki büyüyen kümeler, sinir hücrelerine zarar verici ve nihayetinde öldürücü etkiye sahip.

Geula’ya göre, kümeler fazla genişledikçe, hücredeki mekanizma bununla baş edemeyecek ve tıkanacak hale gelebiliyor. Nöronlar bu kümelere maruz kaldıkları zaman, hücre içerisine aşırı miktarda kalsiyum sızıntısına neden oluyor ki bu da, hücrelerin ölümüne sebep olabiliyor.

Geula ve arkadaşları, iç amyloidlerin sinir hücrelerine nasıl zarar verdiğine dair çalışmalarını gelecekte de sürdürmeyi planlıyor.