- Konbuyu başlatan
- #1
KİLİMLERİMİZİN MOTİF DİLİ
İnsanoğlu diğer insanlarla haberleşme ve iç dünyasını ifadede değişik yollar kullanır. Bunların en başta geleni tabi ki dil, yani konuşmaktır. Konuşamayanlar, yerine göre yazı ile, birbirlerinin dillerini bilmeyen insanlarsa işaretle anlaşırlar. Sanatçılar, duygularını eserleri ile ifade ederler. Kimisi taşa kazır motiflerini, kimisi suya döker desenlerini. Kimisi muhteşem yapılar inşa eder,kimisi bir küçük tahta parçasını kaşık haline getirir , sanatını icra eder. Bir başkası, fırçasının ucundaki boyalarla bambaşka bir aleme götürür sizi, daha bir başkası ateşte erimiş cam hamurunu şekillendirerek bir şeyler söyler size. Müzisyenler müzik aletleriyle kâh üfleyerek, kâh tellere dokunarak, kâh tempo tutarak hep duygularını dile getirirler. Hasılı insanlar ,hele biraz da sanatkârlık ruhları varsa eserleri ile konuşmak , söyleyemediklerini eserleri ile söylemek, anlatmak isterler.
Anadoluda okuma yazması olmayan kızların , mendile, çoraba işlediği motiften, yazmasındaki oyalara, dokuduğu kilime varana kadar hep duygunun, ümitlerin ve gelecek beklentisinin, sabırla anlatımıdır, dil dışındaki bu ifade şekli. İşte bu ifade şekillerinin en önde gelen bir yolu da. kültür ve sanatımızda, asırlardır devam eden ve gündelik hayatımızda hep iç içe olduğumuz, kilimlerimizdir.
Yeri geldiğinde heybe olan ,yeri geldiğinde çadır olan, yeri geldiğinde seccade olan, Anadolu kilimlerinde işlenen her motif mutlaka bir anlam ifade eder. Bu anlam ifadesinde renklerin yeri ise en çarpıcı etkiyi yapar. Bu sayede kilimler bazen cıvıl cıvıl renklerle neşe’yi,sevinci,mutluluğu bazen de, ağır renklerle hüznü, kederi, yası,hasreti yaşatır bize.
Kırmızı ile saadeti zenginliği anlatan sanatkâr, yeşili cennet rengi kabul etmiş, maviyi asalet ve ihtişam sembolü olarak görmüş, kötülüklerden korunmak için sarıyı ,dünya sıkıntılarından kurtulmak için de siyahı seçmiş, gönlündeki sırları simgeleştirerek ,göz nuru ile dokumuştur kilimlere.
Türkçe kökenli bir kelime olan kilim, hav ipliği (özellikle halılarda düğüm atılıp kesilerek yükseklik oluşturan ip) kullanılmadan düz dokuma tekniği ile yatay veya dikey tezgahlarda elle yapılan bir dokuma sanatıdır. Tezgâhta, çözgü adı verilen dikey ipliklerin arasından yatay ipliklerin geçirilmesi ile desenler oluşturulur. Dokuma tekniği açısından farklılıklar gösteren, cicim, sili ya da zili,sumak gibi çeşitler de, genel ifadesi ile kilim olarak bilinmektedir. Desenler daha ziyade geometrik motiflerden meydana getirilir. Ancak bu desenler yaşanılan çağın özellikleri, yöre kültürü, gelenek ve görenekler, kilimi dokuyan kişinin beklentileri, ümitlerine göre değişiklikler gösterdiğinden, bir sınıflama yapmak gerekirse;
Başta kuş motifi olmak üzere ejder ve böcek motiflerinin kullanıldığı Hayvansal motifler;
Ağaç, yaprak, çiçek ve meyve motifleri kullanıldığı Bitkisel motifler;
Dokuma kolaylığından dolayı en çok tercih edilen, motif türü olarak üçgen, dörtgen, dikdörtgen ve eşkenar dörtgenler den oluşan olan. Geometrik motifler;
Madalyon, rozet, çengel, sütun yazı, harf, vazo gibi nesnelerin kullanıldığı Karışık motifler;
Kuş, hayat ağacı, el, tarak, ibrik, kandil gibi desenlerle duyguları ve tabiat güçlerini anlatan; Sembolik motifler; şeklinde sıralanabilir.
Kilim motiflerinin ifade ettiği anlamlardan bazıları yüz yıllardır şöyle şekillenmiştir.
Kilimin tarihçesine bakıldığında, konar-göçerlerin sadece kendi ihtiyaçlarını karşılamak için yaygı olarak dokuyup, kullandıkları görülür. Geçmişte ahşap tezgâhlarda, mekikli, elle atma usulü ile dokunan kilimler, mekanik tezgâhların icadı ile bir ölçüde makineleşmiş olmasına rağmen yinede el işi vasfını korumaktadır. Kilimler kullanılan tekniklere, motiflere, renklere, yörelere, aşiretlere, dokuyanlara göre isimlendirilir. İplikler çoğunlukla koyunyünü ve pamuk olup, yerine göre öküz, deve ve at tüyü ve keçi kılı da kullanılır.
Renkler ise, yine saf ve temiz Anadolu hayatının asil tevazusu gibi, bitkilerden, bir başka deyişle topraktan elde edilen, ama toprak olana kadar solmayan, güneşe dayanıklı renkler olup, bitki köklerinden, yapraklarından ya da meyvelerinden yapılan kök boyalardır.
Kırmızı, kızılçam kabuğundan; sarı ve tonları sumak, gence, sütleğen, katır tırnağı ve safran gibi bitkilerin kök dal ve çiçeklerinden; kahve rengi, ceviz,mazı ve meşenin yaprak ve meyvelerinden; yeşil yabani naneden; siyah sumaktan, mavi Hint bitkisi otundan kaynatmak suretiyle elde edilir.
Ahmet Yıldız’ın yazsısından alıntıdır.
Motiflerin Dili:
“Günümüzde birçok halı ve kilim üretimi artık fabrika ve imalathane koşullarında gerçekleştirildiğinden motif ve renkler de bu seri üretimin etkisiyle üretici ya da distribütörler tarafından sipariş üzerine belirlenmekte. Ürünün pazardaki başarısı da doğal olarak renk ve farklı kültürel yaşam alanlarında kullanılan mobilya stilleriyle olan uyumu ile doğru orantılı bir seyir gösteriyor.”
Bir süre önce gazeteler, eskiden dünyada konuşulan dillerden birini bilen yalnızca tek bir kişinin kaldığını açıkladılar. Bu kişinin ölümü durumunda bu dilin de onunla birlikte sonsuza dek yok olacağı belirtildi. Elbette bu insanlık tarihinde ne ilk ne de son yok olan dil olacaktır. Ancak böyle bir şeyin yaşanıyor olması dil bilimi adına oldukça üzüntü verici bir olay olsa gerek.
Türk dokumacıları her ne kadar henüz kendi motif ve renk dillerinin yok olma tehlikesi ile karşı karşıya olmasalar da kaçınılan bu durumun sanıldığı kadar da uzak bir gelecekte olmadığı gerçeği endişe vermeye devam ediyor.
Günümüzde birçok halı ve kilim üretimi artık fabrika ve imalathane koşullarında gerçekleştirildiğinden motif ve renkler de bu seri üretimin etkisiyle üretici ya da distribütörler tarafından sipariş üzerine belirlenmekte. Ürünün pazardaki başarısı da doğal olarak renk ve farklı kültürel yaşam alanlarında kullanılan mobilya stilleriyle olan uyumu ile doğru orantılı bir seyir gösteriyor.
Halı ve kilimlerdeki dokunmuş küçük simge ve sembollere motif, bunların tamamına ise desen adı verilmekte. Bir seccadenin üzerindeki semboller yorumlandığında örneğin evlat kaybının dayanılmaz acısının o kadar gerçek ve canlı bir şekilde yansıtıldığı ve bu desenler dokunurken yaşanılan hüznün üzerinden uzun yıllar geçmiş olmasına rağmen sözkonusu insani duygunun bu kilim ve halılara yansıyan ifadesi gözlerden kaçmaz. Bu açıdan değerlendirildiğinde halı dokumak bir tür tedavi ve terapi özelliği de gösterir.
Elbette Türk halı ve kilimlerinde saadet ve sonsuz mutluluk hayalleriyle dokunmuş halılar da yok değildir, ancak tüm bu dokumalarda her zaman kaderin cilvelerine atıfta bulunan bir anlayış hakimdir. Kilimler ister büyük isterse yanınızda taşıyabileceğiniz kadar küçük olsun, her zaman dokuyanın sanatsal becerilerinin ifade şekli olmuş ve dokuyanın aile tarihinin hikayesini dış dünyaya adeta bir roman ya da diğer bir sanat ürünü gibi yerel bir mesaj olarak aktarımını sağlamıştır.
Göçebe kadınlar içsel anlamda kendilerini bulabilmek için ne evlerini terk etmek ne de hayat tarzlarını değiştirmek zorundalardı. Bu kadınlar dokuma becerileriyle kendi yaşam sürelerinin de ötesinde bir devamlılığa sahip, muhtemelen çocuk ve torunlarına kadar kalacak bir ifade şekline sahipti. Kuşaklar boyu sürecek aile, arkadaş ve ziyaretçiler gibi yakın çevrenin yanı sıra bu duygu dokumaları örneğin batılı bir yabancının evine de konuk olacaktır. Böylelikle dokuyan eserinde akıllı desen, yaratıcı renk, motif anlayışı ve dokuma becerisiyle tüm dünyaya duygularını haykırabilen şanslı azınlıktan biri olmanın haklı gururunu yaşayacaktır.
Bazı Motiflerin Anlamları:
Dokuyanın Medeni Hali
Saç Bağı (Bekar):
Bu işaret genç bir kızın evliliğe duyduğu özlemi simgeler. Geleneksel olarak Anadolu köylerinde yaşayan genç kızlar evlenene kadar saçlarını kesmez, uzatırlar.
Yin&Yang:
Bu motif aşk ve birliktelik kadar dokuyanın evli olduğuna işaret eder. Uzak Doğu temelli bu sembol bir kadın ve erkek arasındaki aşkı anlatır. Her iki resimde yeralan zıt renkler doğada hiçbir şeyin tamamıyla saf olmadığına işaret eder.
Elibelinde:
Eski anaerkil inançlardaki ana tanrıçayı sembolize eder. Çok eski zamanlarda tüm insanüstü güçlerin tanrılarla temsil edildiği dönemlerden kalmadır. Bu motif sadece dokuyanın bir erkek çocuk dünyaya getirdiğinde kullanılır. Ellerin belde kavuşturulması ise erkek çocuk dünyaya getiren kadının gurur ve mutluluğunu temsil eder.
Mutluluk:
Nazar/kem göz ve koç boynuzu gibi motifler dokuyanın mutluluğu ve bu mutluluktan dolayı Allah’a şükrettiği anlamına gelir.
Göz (Nazar):
Bu motif kem göz anlamına gelir ki göze benzeyen bir objenin bununla savaştığına inanılır. En basit şekliyle bir üçgen kullanılır.
Koç Boynuzu:
Koç boynuzu doğurganlık, verimlilik, kahramanlık ve gücü simgeler.
İlişki:
Sandık, tarak ve doğurganlık dokuyanın eşiyle ve eşinin ailesiyle olan ilişkisini ifade eder.
Sandık:
Bu motif genelde genç bir kızın çeyiz sandığını simgeler. Bu sandığın içindeki nesneler, eşinin evinde kullanılmak için olduğundan genç kızın beklentileri ve ümitleri dokuduğu, ördüğü ve üzerine nakış işlediği parçalara yansıtılır.
Tarak:
El, Parmak ve Tarak motifi, parmakların kem gözlerden koruduğunu temsil eden beş çizgi ve beş noktayı kapsar. Tarak motifi genellikle evlilik ve doğum ile ilişkilidir. Bu motif, evlenme arzusunu ve doğumu kem gözlere karşı korumayı ifade eder.
Doğurganlık:
Karşı cinsler arasındaki ilişki ve çoğalmayı (üremeyi) anlatır.
Aile Simgeleri:
Aile ve klan simgeleri kabileler tarafından o günün koşullarındaki gereklilikten dolayı koyunların, kilim ve diğer mülkiyetlerin işaretlenmesi ve kime ait olduklarını belli etmesi amacıyla kullanılmıştır.
Kuşlar:
Kuş motiflerinin çok farklı anlamları vardır. Kartal, doğan ve şahin gibi kuşlar güç ve dayanıklılığı simgeler. Bu kuş motiflerine özellikle Selçuklu ve Osmanlı dönemlerindeki sanat eserlerinde sıklıkla rastlanır. Bu kuşlar ayrıca kutsal haberci ve uzun ömürlülüğü temsil eder. Zümrüdüanka(Anka kuşu) ve ejderhanın savaşı bahar yağmurunun habercisidir.
HAYVANLAR
İlk çağlardan bu yana insanoğlu vahşi ve tehlikeli hayvanları taklit ederek ya da onların kürk ve derilerinden parçaları dokuyarak bu hayvanların güç ve kudretlerinin kendilerine geçtiğine ve bu yolla korunduklarına inanmıştır. Eski inanışlarda olduğu gibi günümüzde de halen kurt pençesi, timsah dişi, ölü bir yılan ya da akrep taşımanın uğur ve güç sayıldığı bazı yerlerde hala bu gelenek devam etmektedir.
Akrep, Ejderha, Kurt izi
El (Dini Motif):
El motifi, verimlilik ve iyi şansı birleştirir. Aynı zamanda bu motif, Hz. Muhammed’in kız kardeşinin elini sembolize ettiği için de, kutsal bir anlam taşır. El motifi çoğunlukla nazar sembolünü üzerinde taşır ve böylelikle kem gözden korunmayı sağlar.
Hayat Ağacı Kilim Motifi
İnsanoğlu diğer insanlarla haberleşme ve iç dünyasını ifadede değişik yollar kullanır. Bunların en başta geleni tabi ki dil, yani konuşmaktır. Konuşamayanlar, yerine göre yazı ile, birbirlerinin dillerini bilmeyen insanlarsa işaretle anlaşırlar. Sanatçılar, duygularını eserleri ile ifade ederler. Kimisi taşa kazır motiflerini, kimisi suya döker desenlerini. Kimisi muhteşem yapılar inşa eder,kimisi bir küçük tahta parçasını kaşık haline getirir , sanatını icra eder. Bir başkası, fırçasının ucundaki boyalarla bambaşka bir aleme götürür sizi, daha bir başkası ateşte erimiş cam hamurunu şekillendirerek bir şeyler söyler size. Müzisyenler müzik aletleriyle kâh üfleyerek, kâh tellere dokunarak, kâh tempo tutarak hep duygularını dile getirirler. Hasılı insanlar ,hele biraz da sanatkârlık ruhları varsa eserleri ile konuşmak , söyleyemediklerini eserleri ile söylemek, anlatmak isterler.
Anadoluda okuma yazması olmayan kızların , mendile, çoraba işlediği motiften, yazmasındaki oyalara, dokuduğu kilime varana kadar hep duygunun, ümitlerin ve gelecek beklentisinin, sabırla anlatımıdır, dil dışındaki bu ifade şekli. İşte bu ifade şekillerinin en önde gelen bir yolu da. kültür ve sanatımızda, asırlardır devam eden ve gündelik hayatımızda hep iç içe olduğumuz, kilimlerimizdir.
Yeri geldiğinde heybe olan ,yeri geldiğinde çadır olan, yeri geldiğinde seccade olan, Anadolu kilimlerinde işlenen her motif mutlaka bir anlam ifade eder. Bu anlam ifadesinde renklerin yeri ise en çarpıcı etkiyi yapar. Bu sayede kilimler bazen cıvıl cıvıl renklerle neşe’yi,sevinci,mutluluğu bazen de, ağır renklerle hüznü, kederi, yası,hasreti yaşatır bize.
Kırmızı ile saadeti zenginliği anlatan sanatkâr, yeşili cennet rengi kabul etmiş, maviyi asalet ve ihtişam sembolü olarak görmüş, kötülüklerden korunmak için sarıyı ,dünya sıkıntılarından kurtulmak için de siyahı seçmiş, gönlündeki sırları simgeleştirerek ,göz nuru ile dokumuştur kilimlere.
Türkçe kökenli bir kelime olan kilim, hav ipliği (özellikle halılarda düğüm atılıp kesilerek yükseklik oluşturan ip) kullanılmadan düz dokuma tekniği ile yatay veya dikey tezgahlarda elle yapılan bir dokuma sanatıdır. Tezgâhta, çözgü adı verilen dikey ipliklerin arasından yatay ipliklerin geçirilmesi ile desenler oluşturulur. Dokuma tekniği açısından farklılıklar gösteren, cicim, sili ya da zili,sumak gibi çeşitler de, genel ifadesi ile kilim olarak bilinmektedir. Desenler daha ziyade geometrik motiflerden meydana getirilir. Ancak bu desenler yaşanılan çağın özellikleri, yöre kültürü, gelenek ve görenekler, kilimi dokuyan kişinin beklentileri, ümitlerine göre değişiklikler gösterdiğinden, bir sınıflama yapmak gerekirse;
Başta kuş motifi olmak üzere ejder ve böcek motiflerinin kullanıldığı Hayvansal motifler;
Ağaç, yaprak, çiçek ve meyve motifleri kullanıldığı Bitkisel motifler;
Dokuma kolaylığından dolayı en çok tercih edilen, motif türü olarak üçgen, dörtgen, dikdörtgen ve eşkenar dörtgenler den oluşan olan. Geometrik motifler;
Madalyon, rozet, çengel, sütun yazı, harf, vazo gibi nesnelerin kullanıldığı Karışık motifler;
Kuş, hayat ağacı, el, tarak, ibrik, kandil gibi desenlerle duyguları ve tabiat güçlerini anlatan; Sembolik motifler; şeklinde sıralanabilir.
Kilim motiflerinin ifade ettiği anlamlardan bazıları yüz yıllardır şöyle şekillenmiştir.
Kilimin tarihçesine bakıldığında, konar-göçerlerin sadece kendi ihtiyaçlarını karşılamak için yaygı olarak dokuyup, kullandıkları görülür. Geçmişte ahşap tezgâhlarda, mekikli, elle atma usulü ile dokunan kilimler, mekanik tezgâhların icadı ile bir ölçüde makineleşmiş olmasına rağmen yinede el işi vasfını korumaktadır. Kilimler kullanılan tekniklere, motiflere, renklere, yörelere, aşiretlere, dokuyanlara göre isimlendirilir. İplikler çoğunlukla koyunyünü ve pamuk olup, yerine göre öküz, deve ve at tüyü ve keçi kılı da kullanılır.
Renkler ise, yine saf ve temiz Anadolu hayatının asil tevazusu gibi, bitkilerden, bir başka deyişle topraktan elde edilen, ama toprak olana kadar solmayan, güneşe dayanıklı renkler olup, bitki köklerinden, yapraklarından ya da meyvelerinden yapılan kök boyalardır.
Kırmızı, kızılçam kabuğundan; sarı ve tonları sumak, gence, sütleğen, katır tırnağı ve safran gibi bitkilerin kök dal ve çiçeklerinden; kahve rengi, ceviz,mazı ve meşenin yaprak ve meyvelerinden; yeşil yabani naneden; siyah sumaktan, mavi Hint bitkisi otundan kaynatmak suretiyle elde edilir.
Ahmet Yıldız’ın yazsısından alıntıdır.
Motiflerin Dili:
“Günümüzde birçok halı ve kilim üretimi artık fabrika ve imalathane koşullarında gerçekleştirildiğinden motif ve renkler de bu seri üretimin etkisiyle üretici ya da distribütörler tarafından sipariş üzerine belirlenmekte. Ürünün pazardaki başarısı da doğal olarak renk ve farklı kültürel yaşam alanlarında kullanılan mobilya stilleriyle olan uyumu ile doğru orantılı bir seyir gösteriyor.”
Bir süre önce gazeteler, eskiden dünyada konuşulan dillerden birini bilen yalnızca tek bir kişinin kaldığını açıkladılar. Bu kişinin ölümü durumunda bu dilin de onunla birlikte sonsuza dek yok olacağı belirtildi. Elbette bu insanlık tarihinde ne ilk ne de son yok olan dil olacaktır. Ancak böyle bir şeyin yaşanıyor olması dil bilimi adına oldukça üzüntü verici bir olay olsa gerek.
Türk dokumacıları her ne kadar henüz kendi motif ve renk dillerinin yok olma tehlikesi ile karşı karşıya olmasalar da kaçınılan bu durumun sanıldığı kadar da uzak bir gelecekte olmadığı gerçeği endişe vermeye devam ediyor.
Günümüzde birçok halı ve kilim üretimi artık fabrika ve imalathane koşullarında gerçekleştirildiğinden motif ve renkler de bu seri üretimin etkisiyle üretici ya da distribütörler tarafından sipariş üzerine belirlenmekte. Ürünün pazardaki başarısı da doğal olarak renk ve farklı kültürel yaşam alanlarında kullanılan mobilya stilleriyle olan uyumu ile doğru orantılı bir seyir gösteriyor.
Halı ve kilimlerdeki dokunmuş küçük simge ve sembollere motif, bunların tamamına ise desen adı verilmekte. Bir seccadenin üzerindeki semboller yorumlandığında örneğin evlat kaybının dayanılmaz acısının o kadar gerçek ve canlı bir şekilde yansıtıldığı ve bu desenler dokunurken yaşanılan hüznün üzerinden uzun yıllar geçmiş olmasına rağmen sözkonusu insani duygunun bu kilim ve halılara yansıyan ifadesi gözlerden kaçmaz. Bu açıdan değerlendirildiğinde halı dokumak bir tür tedavi ve terapi özelliği de gösterir.
Elbette Türk halı ve kilimlerinde saadet ve sonsuz mutluluk hayalleriyle dokunmuş halılar da yok değildir, ancak tüm bu dokumalarda her zaman kaderin cilvelerine atıfta bulunan bir anlayış hakimdir. Kilimler ister büyük isterse yanınızda taşıyabileceğiniz kadar küçük olsun, her zaman dokuyanın sanatsal becerilerinin ifade şekli olmuş ve dokuyanın aile tarihinin hikayesini dış dünyaya adeta bir roman ya da diğer bir sanat ürünü gibi yerel bir mesaj olarak aktarımını sağlamıştır.
Göçebe kadınlar içsel anlamda kendilerini bulabilmek için ne evlerini terk etmek ne de hayat tarzlarını değiştirmek zorundalardı. Bu kadınlar dokuma becerileriyle kendi yaşam sürelerinin de ötesinde bir devamlılığa sahip, muhtemelen çocuk ve torunlarına kadar kalacak bir ifade şekline sahipti. Kuşaklar boyu sürecek aile, arkadaş ve ziyaretçiler gibi yakın çevrenin yanı sıra bu duygu dokumaları örneğin batılı bir yabancının evine de konuk olacaktır. Böylelikle dokuyan eserinde akıllı desen, yaratıcı renk, motif anlayışı ve dokuma becerisiyle tüm dünyaya duygularını haykırabilen şanslı azınlıktan biri olmanın haklı gururunu yaşayacaktır.
Bazı Motiflerin Anlamları:
Dokuyanın Medeni Hali
Saç Bağı (Bekar):
Bu işaret genç bir kızın evliliğe duyduğu özlemi simgeler. Geleneksel olarak Anadolu köylerinde yaşayan genç kızlar evlenene kadar saçlarını kesmez, uzatırlar.
Yin&Yang:
Bu motif aşk ve birliktelik kadar dokuyanın evli olduğuna işaret eder. Uzak Doğu temelli bu sembol bir kadın ve erkek arasındaki aşkı anlatır. Her iki resimde yeralan zıt renkler doğada hiçbir şeyin tamamıyla saf olmadığına işaret eder.
Elibelinde:
Eski anaerkil inançlardaki ana tanrıçayı sembolize eder. Çok eski zamanlarda tüm insanüstü güçlerin tanrılarla temsil edildiği dönemlerden kalmadır. Bu motif sadece dokuyanın bir erkek çocuk dünyaya getirdiğinde kullanılır. Ellerin belde kavuşturulması ise erkek çocuk dünyaya getiren kadının gurur ve mutluluğunu temsil eder.
Mutluluk:
Nazar/kem göz ve koç boynuzu gibi motifler dokuyanın mutluluğu ve bu mutluluktan dolayı Allah’a şükrettiği anlamına gelir.
Göz (Nazar):
Bu motif kem göz anlamına gelir ki göze benzeyen bir objenin bununla savaştığına inanılır. En basit şekliyle bir üçgen kullanılır.
Koç Boynuzu:
Koç boynuzu doğurganlık, verimlilik, kahramanlık ve gücü simgeler.
İlişki:
Sandık, tarak ve doğurganlık dokuyanın eşiyle ve eşinin ailesiyle olan ilişkisini ifade eder.
Sandık:
Bu motif genelde genç bir kızın çeyiz sandığını simgeler. Bu sandığın içindeki nesneler, eşinin evinde kullanılmak için olduğundan genç kızın beklentileri ve ümitleri dokuduğu, ördüğü ve üzerine nakış işlediği parçalara yansıtılır.
Tarak:
El, Parmak ve Tarak motifi, parmakların kem gözlerden koruduğunu temsil eden beş çizgi ve beş noktayı kapsar. Tarak motifi genellikle evlilik ve doğum ile ilişkilidir. Bu motif, evlenme arzusunu ve doğumu kem gözlere karşı korumayı ifade eder.
Doğurganlık:
Karşı cinsler arasındaki ilişki ve çoğalmayı (üremeyi) anlatır.
Aile Simgeleri:
Aile ve klan simgeleri kabileler tarafından o günün koşullarındaki gereklilikten dolayı koyunların, kilim ve diğer mülkiyetlerin işaretlenmesi ve kime ait olduklarını belli etmesi amacıyla kullanılmıştır.
Kuşlar:
Kuş motiflerinin çok farklı anlamları vardır. Kartal, doğan ve şahin gibi kuşlar güç ve dayanıklılığı simgeler. Bu kuş motiflerine özellikle Selçuklu ve Osmanlı dönemlerindeki sanat eserlerinde sıklıkla rastlanır. Bu kuşlar ayrıca kutsal haberci ve uzun ömürlülüğü temsil eder. Zümrüdüanka(Anka kuşu) ve ejderhanın savaşı bahar yağmurunun habercisidir.
HAYVANLAR
İlk çağlardan bu yana insanoğlu vahşi ve tehlikeli hayvanları taklit ederek ya da onların kürk ve derilerinden parçaları dokuyarak bu hayvanların güç ve kudretlerinin kendilerine geçtiğine ve bu yolla korunduklarına inanmıştır. Eski inanışlarda olduğu gibi günümüzde de halen kurt pençesi, timsah dişi, ölü bir yılan ya da akrep taşımanın uğur ve güç sayıldığı bazı yerlerde hala bu gelenek devam etmektedir.
Akrep, Ejderha, Kurt izi
El (Dini Motif):
El motifi, verimlilik ve iyi şansı birleştirir. Aynı zamanda bu motif, Hz. Muhammed’in kız kardeşinin elini sembolize ettiği için de, kutsal bir anlam taşır. El motifi çoğunlukla nazar sembolünü üzerinde taşır ve böylelikle kem gözden korunmayı sağlar.
Hayat Ağacı Kilim Motifi
