Bilimin Teleolojisi Nedir?

Baslik aslinda aklin teleolojisi ile bilimi birlestirmek adina ilginc bir ironi.

Yalniz eger bir bilim insanoglu adina bir degerse, bunun mutlaka her beyin algisinca bir teleolojisi, yani bir amaci gayesi v.s. vardir.

Peki nedir, bilimin amaci?

Bunu en kisa sekli ile "bilmek ve bildirmek" olarak ortaya koyabiliriz.

Buradan ilk fark, yani bilimin amacinin inanmak olmadigi ortaya cikar.

Peki, bilim neyi bilir bildirir?

Bunu da en kisa sekli ile "algiladigini/varladigini" diyebiliriz.

Buradan da diger bir fark olan, amacinin felsefe olmadigi ortaya cikar.

Buraya kadar;

"Bilimin, algiladigini bilmek ve bildirmek" oldugunu ortaya koyduk.

Yani bilimde felsefe bu temelde bir amac degildir.

Peki bilim hangi algiladigini bilir bildirir?

Bilindigi gibi, insanoglunun iki farkli algisi vardir. Duyumsal ve duyusal.

Iste burda ilk elde bilim duyusal algiladiginin, yani fenomeni gozlemsel algisi ile ortaya koyar.

Burada tartismasiz bir bes duyu algisi vardir ve bu gozlemsel algidir.

Demekki bilim "fenomenin(yani varligi kesin olarak ortaya tartismasiz konamayanin) gozlemsel algisini(tartismasiz olan) bilir bildirir.

Peki fenomeni varlik olarak "kesin, tek, ilk, mutlak" bir gozlem ile ortaya koyabilir mi?

Hayir. Cunku bu tip ortaya koyumlar, gozlemin degil; aklin ortaya koyduklaridir ve tartismalidir.

Ozaman bilim fenomeni degilse, yani varliksal bir ortaya koyum yapmiyorsa, neyini gozlemsel olarak algilar?

Iste burdan da gozlemselalgilananin fenomenin fonksiyonu/davranisi oldugu ortaya cikar.

Yani bilim, fenomenin fonksiyonunun/davranisinin gozlemsel algisini bilir ve bildirir.

Ustelik bu bilmek ve bildirmek daimi yenilenen, degisen ve gelisen cagdaslasan bir bilme ve bildirmedir.

Burada ne fenomenin varliksal ne oldugu ne fenomen ile ilgili bir inanc/ideoloji ne de akilsal bir tartismali bildirim mevcut degildir.

Iste bilimin amaci ve farki da burdadir.

Tartismasiz ve daimi degisen yenilenen ve gelisen caghdaslasan teknigi yaratan ve gelistiren bir bilmek ve bildirmek.

Iste bu acidan bilimin bilisselligi temelinde bilimin ne oldugu ve neyi amacladiginin farkina ve bilincine varmak; bir yerde varliksal ve inancsal/ideolojik nitelikli tartismali akilciligin her turlu amacindan farklilasir.

Iste felsefe (aklin algisi) de bilimsel nitelikte kullanilir.