Adam Smith

ADAM SMİTH


1723-1790 yılları arasında yaşamış olan İskoç iktisatçı ve düşünür. Temel eserleri The Theory of Moral Sentiments [Ahlâki Duygular Teorisi] ve An Inquiry into the Nature and Causes of the Wealth of Nations [Ulusların Zenginliğinin Doğası ve Sebepleri Üzerine Bir Soruşturma.]

İskoç Aydınlanması ve iktisadi liberaliz­min en önde gelen isimlerinden biri olan Smith, daha ziyade eklektik bir karakter ta­şıyan ahlâk görüşünde, bir erdem ahlâkı geliştirmiştir. Erdemin neden meydana geldi­ği’ ve erdemi hangi psikolojik ilkelere göre tanıdığımız’ soruları üzerinde odaklaşan ahlâk görüşünde, Smith bu soruları Aristoteles ve Stoacılar’ın görüşlerinden olduğu kadar, Hutcheson gibi yararcı düşünürlerin görüşlerinden de faydalanarak yanıtlamaya çalışmıştır. O iktisat görüşünde ise, her türlü zenginliğin kaynağının emek olduğunu savunmuş, modern toplumlarda zenginliğinin artışının en önemli nedeninin bir yandan iş bölümü, diğer yandan da emeğinin veriminin artmasını sağlayan sermaye birikimi olduğunu söylemiştir.

Adam Smith aynı zamanda döneminin ekonomik yaşamında etkili olan merkantilist görüşün aksine uluslararası ticareti sınırlayan kuralların ve gümrük vergilerinin kaldırılması gerektiğini savunmuştur. Devletin ekonomik gücü ve yetkiyi girişimcilere vermesi gerektiğini söylemiş bu durumdan doğabilecek başlıca sorun olan girişimcinin bu gücü kendi çıkarları doğrultusunda kullanmasının tam rekabetçi piyasa koşullarının doğası gereği müdahaleye gerek kalmadan kendi içinde engelleneceğini savunmuştur.

Adam Smith denilince akla ilk gelen:
"Bırakınız yapsınlar, bırakınız geçsinler." ("laissez faire laissez passer")