manyetik alan nedir ?

Konu İstatistikleri

Konu Hakkında Merhaba, tarihinde Bilimsel Makaleler kategorisinde 5N1K tarafından oluşturulan manyetik alan nedir ? başlıklı konuyu okuyorsunuz. Bu konu şimdiye dek 4,453 kez görüntülenmiş, 13 yorum ve 0 tepki puanı almıştır...
Kategori Adı Bilimsel Makaleler
Konu Başlığı manyetik alan nedir ?
Konbuyu başlatan 5N1K
Başlangıç tarihi
Cevaplar

Görüntüleme
İlk mesaj tepki puanı
Son Mesaj Yazan ls2

5N1K

Kahin
Yeni Üye
Katılım
17 Şub 2008
Mesajlar
67,692
Tepkime puanı
2
Puanları
38
Yaş
44
Bir mıknatısın N ucundan dışarı çıkıp dağıldıktan sonra yine toplanıp S ucundan içine giren kuvvet çizgilerinin yayılmış bulunduğu alan
 
F

faust

Ziyaretçi
Dünya’nın Manyetik Alanı (Manyetosfer)

Yrd. Doç. Dr. Jale Yılmazkaya Süngü Yazısıdır.

Dünya’ nın manyetik alanı denizcilik, altın, gümüş ve petrol bulmak için yapılan araştırmalar ve haberleşme gibi uygulama alanlarına sahiptir. Bu nedenle dünyanın manyetik alanının yüzeydeki ve yüzeyden uzaktaki büyüklüğü ve yönü yıllardır araştırma konusu olmuştur. Manyetik alanın bir diğer etkisi de dünyayı saran Van Allen kuşakları ve “kuzey ışıkları” diye adlandırılan parlak ışıklardır.

Tüm manyetik cisimler cismin kutupları arasında görünmeyen kuvvet çizgileri oluştururlar. Bunları görünür yapmanın en kolay yolu bir kağıt parçası üzerine demir tozları serpmek ve kağıdın altına çubuk şeklinde bir mıknatıs yerleştirmekle mümkündür. Demir tozları mıknatısın etrafında ve manyetik alan çizgileri boyunca kendi kendilerine sıralanırlar. Basit bir ifadeyle, dünya iki kutuplu bir dipol gibi düşünülebilir. Dünyanın manyetik alan çizgileri aynen bir çubuk mıknatısınki gibi kuzey ve güney manyetik kutupları arasında uzanır. Yüklü parçacıklar bu alan çizgileri üzerinde tuzaklanarak manyetosferi oluştururlar.



Dünyanın manyetik alan çizgileri bir çubuk mıknatısınki kadar simetrik değildir. Yukarıdaki şekilde görüldüğü gibi güneşten akıp gelen alan çizgileri dünyanın manyetik kuyruğunu oluştururken, güneş rüzgarları alan çizgilerinin güneşe doğru sıkılaşmasına sebep olur. Manyetosfer uzay boşluğunda güneşe doğru yaklaşık 80 km’ den 60.000 kilometreye kadar kuyruk kısmı ise güneşten 300.000 kilometre (186.500 mil) uzağa kadar uzanır.

Manyetik Alanın Yapısı

Manyetik alanın yapısını belirleyen alan çizgileri aşağıdaki şekilde gösterildiği gibi basit bir çubuk mıknatısınkine benzer.

Manyetik alan eksenlerinin dünyanın dönme eksenine göre eğimli olduğu bilinmektedir. Bu nedenle, kuzey kutbuyla manyetik kuzey kutbu birbiriyle çakışmaz ve gerçek yönü bulmak için dünyanın yüzeyi üzerinde pusulanın yönü belli bir miktar düzeltilmelidir.

Van Allen Radyasyon Kuşakları

Manyetik alanın temel özelliği hareket eden elektrik yüklerine kuvvet uygulamasıdır. Bu nedenle bir manyetik alan, elektron ve proton gibi yüklü parçacıkları alan çizgileri boyunca ileri ve geri spiral şeklinde hareket etmeye zorlayarak tuzaklayabilir. Aşağıdaki şekilde gösterildiği gibi yüklü parçacıklar alan çizgilerinin birbirine yakın ve spirallerin sıkışık olduğu “ayna noktası” nda yansıtılır. 1950’ lerin sonlarında yapılan uzay araştırmalarında dünyanın, Van Allen radyasyon kuşağı diye adlandırılan çok yoğun yüklü parçacıklardan oluşan iki bölgeyle kuşatıldığı keşfedildi.

İç ve dış Van Allen kuşakları yukarıdaki şekilde gösterilmiştir. Bu yüklü parçacıkların asıl kaynağı güneş rüzgarı denilen güneşten gelen parçacıklar sağanağıdır. Kuzey ve güney ışıkları dünyanın manyetik alanı tarafından tuzaklanan bu yüklü parçacıklar tarafından oluşturulur.

Dünya’ nın Manyetosferi

Güneş rüzgarı yaklaşık 400 km/s hızla güneşten dışarı doğru akan iyonize gazlardır ve güneşin yüzeyi üzerindeki aktivitelerin miktarına bağlı olarak şiddeti değişir. Dünyanın manyetik alanı güneş rüzgarına karşı bir kalkan oluşturmuştur. Güneş rüzgarı dünyanın manyetik alanı ile karşılaştığında aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi geriye doğru püskürtülür.
Bu durumda şok dalgaları oluşur. Bu şok dalgalarının arkasındaki boş uzayda dünyayı saran bölgeye manyetosfer denir. Ancak güneş rüzgarları ile gelen bazı yüksek enerjili yüklü parçacıklar manyetosfere sızar ve bu yüklü parçacıklar Van Allen radyasyon kuşakları tarafından tuzaklanır.

Manyetik Alanın Kökeni

Manyetik alanlar elektrik yüklerinin hareketiyle oluşur. Örneğin, bir çubuk mıknatısın manyetik alanı mıknatıstaki negatif yüklü elektronların hareketi sonucunda oluşur. Dünyanın manyetik alanının kökeni tam olarak anlaşılamamıştır. Fakat demir ve nikel içeren sıvı metalik dış çekirdeğin dönmesi ve konvektif etkilerle oluşan elektrik akımlarıyla ilgili olduğu düşünülmektedir. Bu mekanizma dinamo etkisi diye adlandırılır.
Erimiş durumdan katılaşarak oluşan kayalar katılaşma anındaki manyetik alan hakkında bize bilgi verir. Bu tip “manyetik fosiller” in incelenmesi dünyanın manyetik alanının her milyonda yıl tersine döndüğünü ( yani kuzey kutbu güneye, güney kutbu kuzeye) göstermiştir. Fakat bu manyetik alanın anlaşılmadığı detaylardan biridir.

Dünya’ nın Manyetik Alanı

Dünyanın manyetik alanı dünyanın dönme ekseni ile 11o ’ lik bir açı yapar. Ancak demirin Curie sıcaklığı yaklaşık 770 oC ’ dir. Dünyanın çekirdeği bu sıcaklıktan daha yüksektir ve bu yüzden demir manyetik değildir. Bu durumda dünyanın manyetik alanının kaynağı nedir ?

Manyetik alan elektrik akımını çevreler, böylece dünyanın erimiş metalik çekirdeğinde dolanan elektrik akımının manyetik alanın kökeni olduğu tahmin edilmektedir. Dünyanın yüzeyinde ölçülen manyetik alanın büyüklüğü ekvator yakınında yaklaşık 30µT ve kutuplarda yaklaşık 60µT’ dır. Diğer deyişle dünya yüzeyinde manyetik alanın büyüklüğü 0.3 ile 0.6 Gauss arasında değişir.

Dinamo Etkisi

“Dünya’ nın manyetik alanının kaynağı nedir ?” sorusunun cevabı basit değildir.Mariner 2 ile yapılan araştırmalar sonucunda Venüs’ün çekirdeği demir içermesine rağmen bir manyetik alana sahip olmadığı anlaşılmıştır. Venüs’ün 243 dünya günü olduğu ve dinamo etkisi yaratmak için çok yavaş olduğu bulunmuştur.
Manyetik alanın oluşumunun dünyanın dönmesi ile ilişkili olduğu açıktır. Çünkü Venüs ünde çekirdeğinde dünyanınki gibi demir bulunmaktadır, fakat dönme periyodu ölçülebilir bir manyetik alan oluşturmaz. Manyetik alanın çekirdeğin büyük bir bölümünü oluşturan sıvı metalik demirin dönmesine bağlı olduğu sonucunu çıkarmak mantıklıdır. Dönen iletken modeli bu olaya “dinamo etkisi” veya “jeodinamo” adlarını vermiştir.

Gezegenlerin Manyetik Alanı

Birkaç yüzyıldır manyetik pusulalar denizcilikte kullanılmasına rağmen, 1600’ de Sir William Gilbert dünyanın coğrafik kutupları yakınında manyetik kutuplarıda olan devasa bir mıknatıs olduğunu öne sürene kadar pusulaların davranışları tam olarak bilinmiyordu. Daha sonraki araştırmacılar uzaygemilerini kullanarak diğer gezegenlerin manyetik alanını inceledi ve dünyanın manyetik alan haritasını çıkardılar.

Dünyanın manyetik alanı kabaca momenti µ=8×1022 J/T olan bir manyetik dipol gibi ele alınabilir. Yüzeydeki alan ekvator yakınında 30µT’ dan kutuplar yakınında 30µT’ a kadarlık bir aralıktaki bir büyüklüğe sahiptir. Bir dipolün eksen üzerindeki manyetik alanın bir elektrik dipolde olduğu gibi açıortay boyunca aynı uzaklıkta iki katıdır. Dünyanın manyetik alanı için bu değerler beklenen değerlerle uyumludur.

Dipolün ekseni dünyanın dönme ekseni ile yaklaşık 11,5o lik bir açı yapar (dünyanın dönme ekseni dünyanın yörünge düzleminin normaliyle 23,5o lik bir açı yapar. Kuzey Kanada’ da bulunan kuzey manyetik kutbu diye adlandırdığımız şey aslında dünya dipolünün güney kutbudur. Antartikada bulunan güney manyetik kutbu bir dipolün kuzey kutbu ile temsil edilir. Çünkü B manyetik alan çizgileri oradan çıkar. Yönü belirlemek için bir mıknatıs kullandığınızda kuzeyi işaret eden pusulanın ucu pusuladaki mıknatısın gerçek kuzey kutbudur. O, dünyanın kuzey jeografik kutbu yakınındaki gerçek güney kutbuna doğru çekilir.

Dünyanın manyetik alanı sadece denizcilikte değil, maden arama ve iletişimde de kullanım alanına sahiptir. Bu nedenle uzun yıllardır uydular kullanılarak dünya yüzeyi üzerinde ve tam yüzeyde onun büyüklüğü ve yönü ölçülerek bu konuda oldukça detaylı çalışmalar yapılmaktadır. Onun bir diğer etkisi de dünyayı saran Van Allen radyasyon kuşaklarıdır ve “kuzey ışıkları” diye adlandırılır.

Yeryüzünde mıknatıslı kayalar bulunduğundan dünyanın manyetik alanının kaynağının geçici olarak mıknatıslanmış kayalardan oluşan bir çekirdeği olduğu düşünülür. Ancak, bu doğru olmayabilir, çünkü çekirdeğin sıcaklığı birkaç bin derecedir, yani demirin Curie sıcaklığının çok üstündedir. Bu nedenle dünyanın çekirdeğindeki demir ferromanyetik olamaz.

Son birkaç yüzyıldır yapılan ölçümlerden kuzey manyetik kutup kuzey coğrafik kutba göre hareket eder ve jeolojik kayıtlardan kutupların birkaç yüzyıllık bir zaman skalasında ters döndüğünü biliyoruz. (Hatta güneş sistemindeki dünyaya benzeyen bazı gezegenler manyetik alana sahip değildir, oysaki manyetik materyaller içermeyen diğer bazı gezegenlerin çok büyük manyetik alanlara sahiptirler.) bu tip gözlemleri kalıcı mıknatıslanmaya sahip bir çekirdek kabulüne dayanarak açıklamak oldukça zordur.

Dünyanın manyetikliğinin kaynağı tam olarak anlaşılamamış, muhtemelen bir çeşit dinamo etkisine sahip olduğu düşünülmüştür. Elektriği kolayca ileten sıvı haldeki dış çekirdek mineraller içerir. Küçük bir başlangıç manyetik alanı Faraday’ın indüksiyon kanununa göre bu hareket eden iletkende akımların oluşmasına sebep olur. Bu akımlar manyetik alanı artırabilir ve bu artan alan gözlemlediğimiz dünyanın manyetik alanıdır. Ancak bir manyetik alanda hareket eden bir iletkene bu frenleme kuvveti etkir. Bu kuvvetin üstesinden gelmek için gereken ve çekirdeği hareket halinde tutan enerjinin kaynağı henüz bilinmemektedir.

Dünya hem yön hemde alanın büyüklüğündeki değişiklikleri içerir. Örneğin, eski çanak örnekleri dünyanın manyetik alanında mıknatıslanan küçük demir parçacıkları içerir. Parçacıkların mıknatıslanma şiddetinden çanağın oluşma yeri ve zamanında dünyanın manyetik alanının şiddetini bulabiliriz. Benzer orijinli jeolojik bulgular okyanus tabanında da mevcuttur. Sıvı haldeki magma katılaştıkça demir parçacıkları mıknatıslanır. Mıknatıslanan parçacıkların yönü dünyanın manyetik alanının yönünü gösterir. Mıknatıslanma yönünden dünyanın kutuplarının oldukça düzenli bir şekilde tersine döndüğü anlaşılır. Bu tersine dönme yaklaşık her 100.000–1.000.000 yılda bir olur ve son zamanlarda ise sıklaşmıştır. Bu tersine dönmenin sebebi ve ivmelenme oranı bilinmemekte, fakat tahminen bir şekilde dinamo etkisini içermektedir.

Son yıllarda gezegenlerarası uzay araştırmaları gezegenlerin manyetik alanlarının büyüklüğü ve yönünü ölçebilmektedir. Bu gözlemler manyetik alanların kaynağının dinamo mekanizması olduğunu doğrular. Aşağıdaki tablo gezegenlerin yüzey manyetik alanları ve manyetik dipol momentlerinin değerlerini gösterir.

Çekirdeği dünyanınkine çok benzeyen Venüs, çekirdeğin dönme hızı dinamo etkisini sürdürebilmek için çok yavaş olduğundan (her 244 dünya gününde bir kez) manyetik alana sahip değildir. Dönme periyodu Dünyanınki ile hemen hemen aynı olan Marsın çekirdeği çok küçük olduğundan (bu bilgi Mars’ ın ölçülen ortalama yoğunluğundan elde edilmiştir), çok küçük bir alana sahiptir. Dış gezegenler (Jüpiter ve gerisindekiler) çoğunlukla manyetik olmayan hidrojen ve helyum içerirler. Ancak bu gezegenlerin merkezi yakınında, yüksek basınç ve sıcaklıklarda hidrojen ve helyum büyük elektriksel iletkenliğe sahip metaller gibi davranış gösterir ve dinamo etkisi sağlar.
Jüpiter ve Uranüsün manyetik alan ekseni ve dönme ekseni aynı hizadadır. Uranüsün dönme ekseninin hemen hemen onun yörünge düzlemine paralel olduğunu unutmayalım. Maalesef gezegenler hakkındaki gözlemsel bilgilerimiz gezegen yakınlarında sadece bir veya birkaç günlük toplanan bilgilerle sınırlıdır. Gezegenlerin diğer fiziksel özelliklerini ve jeolojik kayıtları inceleyebilirsek, onların mıknatıslanmalarının kökenini de büyük ölçüde öğrenmiş oluruz.

Gezegenler µ(A.m2) Yüzeydeki B(µT)
Merkür 5×1019 0.35
Venüs <1019 <0.01
Dünya 8×1022 30
Mars 1.5×1019 0.04
Jüpiter 1.6×1027 430
Satürn 4.7×1025 20
Uranüs 4.0×1024 30
Neptün 2.2×1024 20
Jale YILMAZKAYA SÜNGÜ

Kocaeli Üniversitesi
Fizik Bölümü
Yüksek Enerji ve Plazma Fiziği

Kaynaklar:

1) Physics, Volume 2. International Edition Halliday, David / Resnick, Robert / Krane,
Kenneth S. 5. Edition – April 2003, John Wiley & Sons
2)
3)
4)
5)
6)
 

sakal

Kahin
Yeni Üye
Katılım
8 Nis 2012
Mesajlar
2,000
Tepkime puanı
1
Puanları
38
Cevap: Dünya’nın Manyetik Alanı (Manyetosfer)

Çocukken bir oyun oynardım..dikiş iğnesine ipi geçirip bir mıknatısla bu iğnenin havada mıknatısla bir bağı olmadan nasıl havada kaldığını düşünür dururdum,birde bahsettiğiniz demir tozları ve kutuplara hareketi..Bu görünmeyen ve gözlem veren güç nasıl bir şey,ve bu iğne ile mıknatıs arasında bulunan boşluktaki alanda bu iğnenin sabit olarak havada kalmasını sağlayan maddemidir.?Madde değilse bu çekim gücü bu iğneyi sonsuza dek o halde tutabilecek ise bu sonsuz bir güçmüdür.?kutuplara demir tozunu taşıyan da aynı çekim gücü ve taşınan gözlem verirken taşıyanı neden gözlemleyemiyoruz ? Saate 300,000 km. hızla giden bir dünya ve yere aheste aheste düşen bir kuş tüyü...Bu nasıl bir hassas dengedir,çokmu cahilce oldu ?
 

sakal

Kahin
Yeni Üye
Katılım
8 Nis 2012
Mesajlar
2,000
Tepkime puanı
1
Puanları
38
Cevap: Dünya’nın Manyetik Alanı (Manyetosfer)

Dünyanın manyetik alanının kaynağı nedir ?


Dünyanın manyetik alanı dünyanın dönme ekseni ile 11o ’ lik bir açı yapar. Ancak demirin Curie sıcaklığı yaklaşık 770 oC ’ dir. Dünyanın çekirdeği bu sıcaklıktan daha yüksektir ve bu yüzden demir manyetik değildir. Bu durumda dünyanın manyetik alanının kaynağı nedir ?

-273+500 oC derece üzerinde manyetik özellik kaybolmaktadır.Ve dünyanın manyetik alanı uydusu olan Ay'ın gelgit çekimlerinden etkilenerek tersi yönünde dönen dünya sayesinde oluşmaktadır.
 

sakal

Kahin
Yeni Üye
Katılım
8 Nis 2012
Mesajlar
2,000
Tepkime puanı
1
Puanları
38
Cevap: Dünya’nın Manyetik Alanı (Manyetosfer)

İğnede daha önce mıknatıs özelliği yok iken ve arada bu boşluk var iken bu mıknatıs özelliğini nasıl kazandı.?bu alış veriş nasıl bir şey ki sonsuza dek sürüyor.?
 

Serdar Gülüm

Yeni üye
Yeni Üye
Katılım
11 Eki 2011
Mesajlar
60
Tepkime puanı
0
Puanları
0
Yaş
46
Re: Cevap: Dünya’nın Manyetik Alanı (Manyetosfer)

Dünyanın manyetik alanının kaynağı nedir ?
-273+500 oC derece üzerinde manyetik özellik kaybolmaktadır.Ve dünyanın manyetik alanı uydusu olan Ay'ın gelgit çekimlerinden etkilenerek tersi yönünde dönen dünya sayesinde oluşmaktadır.

Buradaki çeviri hatası galiba. Dünyanın manyetik alanı çekirdeğindeki erimiş demirin hareketinden kaynaklanır. Ayla bir ilgisi yok. Ayı kaldırıp atsanız da dünyanın manyetik alan kaybolmaz.
 

sakal

Kahin
Yeni Üye
Katılım
8 Nis 2012
Mesajlar
2,000
Tepkime puanı
1
Puanları
38
Cevap: Re: Cevap: Dünya’nın Manyetik Alanı (Manyetosfer)

Buradaki çeviri hatası galiba. Dünyanın manyetik alanı çekirdeğindeki erimiş demirin hareketinden kaynaklanır. Ayla bir ilgisi yok. Ayı kaldırıp atsanız da dünyanın manyetik alan kaybolmaz.

dünyanın manyetik alanıyla ilgili vikiped den bir alıntı yapmıştım..türkçeydi.. eski ve yanlış bir bilgi olabilir tabi..
 

Ferdinand Bardamu

Kahin
Yeni Üye
Katılım
30 Nis 2012
Mesajlar
1,302
Tepkime puanı
1
Puanları
0
Yaş
42
Dünya'nın Manyetik Alanı

science.nasa.gov/science-news/science-at-nasa/2003/29dec_magneticfield/

adresinden tarafımdan çevrilmiştir.

Dünyanın Kararsız Manyetik Alanı
(Earth's Inconstant Magnetic Field)

Her birkaç yılda bir, Kanada Jeolojik Araştırmalar ‘da çalışan bilim insanı Larry Newitt av için yolculuğa çıkıyor. Eldivenlerini, parkasını ve şık pusulasını kapıyor, Kanada’nın kutup bölgesini gezmek için bir uçağa atlıyor. Parçalanmış adalarda ve buz denizinde önemli bir hareketlilik yok, ancak Newitt’in avı orada, sürekli hareket halinde, yer değiştiriyor, yakalanması zor.

O’nun avı Dünya’nın kuzey manyetik kutbu.

Kutup şu anda kuzey Kanada’da, en yakın yerleşim yerinden 600 km uzaklıkta: Resolute körfezi, nüfusu 300, popular bir tişört yazısında dediği gibi “Resolute körfezi Dünyanın sonu değildir, ancak dünya’nın sonu buradan görülebilir”. Newitt, burayı yiyecek, diğer gerekli malzemeler ve de sıklıkla ağırlaşan hava şartları durumunda sığınmak için kullanıyor.

Bilim insanları uzun zamandır manyetik kutupların değiştiğinden haberdar. James Ross 1831 yılında, gemisinin dört yıl boyunca buzda sıkışıp kaldığı gezisinin ardından manyetik kutbun yerini ilk kez tespit etmiştir. Bir sonraki yüzyıla kadar bölgeye giden olmadı. 1904 yılında Roald Amudsen kutbu yeniden buldu, ancak Ross’tan bu yana kutup en az 50 km yer değiştirmişti.

Kutup 20. yüzyılda da hareket halinde. Kuzey manyetik kutbu, yılda ortalama 10 km lik bir hızla hareket ederken, günümüze yakın tarihlerde bu hız yılda 40 km civarında. Bu şekilde giderse, birkaç on yıl içerisinde kutup noktası Kuzey Amerika kıtasını terk edecek ve Sibirya civarına konumlanacak.

Newitt’in işi bu kutbu takip etmek. “Her birkaç yılda gider ve kutbu kontrol ederiz. Artık çok daha hızlı hareket ettiği için, seyahatlerimizi sıklaştırmalıyız”

Manyetik alanın değiştiğini belirlemenin başka yolları da mevcut. Örneğin Afrika’daki pusula iğneleri, her on yılda bir sapmaktadır. 19. yüzyıldan bu yana manyetik alan global olarak %10 güç kaybetmiştir. Amerikan Jeofizik Birliği bu zayıflamayı ilk deklare ettiğinde, gazeteler “Manyetik alan çöküyor mu?” başlıkları ile süslenmişti.

Oysa böyle bir çökme durumu yoktur. Bu başlıklar ne kadar çarpıcıysa, manyetik alan değişimleri de geçmişe nazaran o derece ılımlıdır” diyor Kaliforniya Üniversitesi’nden Gary Glatzmaier. Bazen bu alan neredeyse aklını kaçırmış gibidir. Kuzey ve Güney kutup noktaları yer değiştirir. Antik kayalar üzerinden tespit edilebilen bu tarz değişiklikler ön görülemezdirler. Bu değişiklikler, ortalama 300.000 yılda bir gerçekleşirler. Bu şekilde bir değişim en son 780.000 yıl önce gerçekleşmiştir. Yoksa yeni bir değişim süreci gecikti mi? Kimse bilemez.

Glatzmaier’e göre manyetik alandaki %10’luk zayıflama, kutupların değişeceği anlamına gelmiyor. “Bu zayıflama ve güçlenmeler her zaman olur. Bunu paleomanyetik çalışmalar vasıtası ile biliyoruz” Günümüz Dünya’sının manyetik alanı gerçekte her zamankinden daha güçlü. İki kutuplu moment (dipole moment) manyetik alanın yoğunluğunu ölçüsüdür ve bugün 8 x on üzeri 22 amps x metrekare değerindedir. Bu değer geçmiş bir milyon yıllık ortalamanın iki katıdır.

“Ne olduğunu daha iyi anlayabilmek için manyetik alanın kaynağına, yani Dünya’nın merkezine seyahat etmeliyiz” diyor Glazmaier.

Dünyamızın merkezinde, Güneş’in yüzeyi kadar sıcak katı bir metal top bulunmaktadır. Araştırmacılar buraya “iç çekirdek” adını verirler. Dünya içinde bir Dünya gibi…İç çekirdeğin genişliği Ay’ın %70’i kadardır. Kendi dönme hızına sahiptir ki bu hız yılda 0.2 derece boylam kadar yeryüzünden (Earth) daha hızlıdır. İç çekirdeğin kendine ait bir okyanusu vardır. Derin bir sıvı metal katmanı olan “dış çekirdek”.

Dünyanın manyetik alanının kaynağı, sürekli hareket halinde olan, iletken sıvı metal yapıdaki bu okyanus yani dış çekirdektir. Kızgın iç çekirdeğin üzerinde oturan bu dış çekirdek, kızgın tavadaki su gibi kaynamakta ve çalkalanmaktadır. Dış çekirdek, Dünya’nın dönmesine bağlı olarak ortaya çıkan Coriolis güçleri sebebi ile girdaplara ve fırtınalara da sahiptir. Bu karmaşık hareket, dinamo etkisi (dynamo effect) yaratarak, manyetik alanın ortaya çıkmasına neden olmaktadır.

Manyetohidrodinamik eşitlikleri kullanarak, iletken sıvılar ve manyetik alan ile ilgili çalışmalar yapan Glatzmaier ve meslektaşı Paul Roberts, Dünya’nın içyapısı ile ilgili bir süper bilgisayar modeli oluşturdular. Yazılım, iç çekirdeği ısıtarak, üzerindeki metal okyanusu hareketlendiriyor ve manyetik alan ile ilgili sonuçlar hesaplanıyor. Yüzlerce, binlerce yıllık süreçleri bilgisayarda simüle ederek, neler olacağını takip ediyorlar.

Gördükleri şey ise gerçek Dünya’nın bir taklitidir. Simülasyonlarda manyetik alan artıyor ve azalıyor, kutuplar hareket ediyor ve bazen de yer değiştiriyor. Bu değişikliklerin normal olduğunu bu şekilde öğrendiler. Bu değişiklikte şaşılacak bir şey yok. Manyetik alanın kaynağı dış çekirdek bu sırada kaynıyor, dönüyor, çalkantılı bir hal alıyor. “Aşağısı kaotik” diye ekliyot Glatzmaier. Dünyamızın yüzeyinde testip ettiğimiz değişiklikler, meydana gelen bu iç kaosun bir sonucudur.

Aynı zamanda kutupların ters dönmesi sürecini de gözlemlemişler. Bu tarz tersine dönüşler aşağı yukarı 5000 yıllık bir süreçte tamamlanıyor. Bu süreçte genel inanışın aksine manyetik alan ortadan kaybolmuyor. “Sadece daha karmaşık hale geliyor” diyor Glatzmaier. Dünya yüzeyindeki manyetik güç çizgileri, kıvrılıyor, arap saçına dönüyor ve kutuplar herhangi bir yerde belirebiliyor. Güney manyetik kutbu Afrika’da ortaya çıkabiliyor yahut kuzey manyetik kutbu Tahiti’de. Gerçekten tuhaf. Bu değişiklikler olsa da manyetik alan halen varlığını koruyor ve bizi radyasyondan ve güneş fırtınalarından korumaya devam ediyor.

Ve ek olarak Tahiti kuzey ışıklarını –aurora—izlemek için harika bir yer olabilir. Larry Newitts’in işi değişebilir. Resolute körfezinde donmaktansa, Güney Pasifik’in sıcağının keyfini çıkarabilir, adadan adaya seyahat ediyor olabilir ve üstünde auroralar dans ederken, manyetik kutbu kovalamaya devam edebilir.

Bazen küçük değişiklikler güzel sonuçlar doğurabilir.


Kaynak: science.nasa.gov/science-news/science-at-nasa/2003/29dec_magneticfield/
 

Objectivity

Kahin
Onursal Üye
Katılım
23 Ara 2012
Mesajlar
4,763
Tepkime puanı
319
Puanları
83
Cevap: Dünya'nın Manyetik Alanı

Sn. Ferdinand yeni araştırmaları da paylaşıp, bizleri bilgilendirirseniz çok sevinirim. Yüksek İngilizceniz ile Nasa arşivinden 2010 itibari ile araştırmaları paylaşabilirseniz son gelişmelerden haberdar olmuş oluruz. Tşk ederim
 

Ferdinand Bardamu

Kahin
Yeni Üye
Katılım
30 Nis 2012
Mesajlar
1,302
Tepkime puanı
1
Puanları
0
Yaş
42
Cevap: Dünya'nın Manyetik Alanı

Vakit buldukça bu dediğinizi yapacağım. Rica ederim, bu forumun varlık sebebi bu değil mi zaten.
 

Objectivity

Kahin
Onursal Üye
Katılım
23 Ara 2012
Mesajlar
4,763
Tepkime puanı
319
Puanları
83
Cevap: Dünya'nın Manyetik Alanı

Vakit buldukça bu dediğinizi yapacağım. Rica ederim, bu forumun varlık sebebi bu değil mi zaten.

Evet bilgi paylaştıkça çoğalır ve bilginin hızına yetişmek için ışık hızını geçemeseniz de ışık hızına yakın hareket etmeniz gerekir. Değerli paylaşımlarınızı merakla bekliyor olacağım.
 

Ferdinand Bardamu

Kahin
Yeni Üye
Katılım
30 Nis 2012
Mesajlar
1,302
Tepkime puanı
1
Puanları
0
Yaş
42
Cevap: Dünya'nın Manyetik Alanı

Bu yazı manyetik kutupla ilgilidir.
news.nationalgeographic.com/news/2009/12/091224-north-pole-magnetic-russia-earth-core/
adresinden tarafımca çevrilmiştir.



Richard A. Lovett in San Francisco
for National Geographic News
December 24, 2009


Yapılan yeni araştırmalar, Dünya’nın çekirdeğinde meydana gelen manyetik değişimler sebebiyle, Kuzey manyetik kutup noktasının, Rusya’ya doğru, yılda neredeyse 40 millik (64km) bir hızla ilerlediği yönünde.

Dünya’nın çekirdeğinin neden olduğu manyetik alanı direkt olarak gözlemek mümkün olmasa da yeryüzünde ve uzayda meydana gelen değişimler takip edilerek manyetik alan değişimleri tespit edilebiliyor.

Yeni incelenmiş bilgiler, çekirdeğin derinliklerinden yükselen, muhtemel manyetik bir “bulut” vasıtası ile hızlı bir şekilde değişen manyetik bir bölge olduğunu destekler nitelikte.

Fransa’nın Physique du Globe de Paris Enstitüsü’nden jeofizikçi Arnaud Chulliat’a göre Kuzey Canada’da yer alan manyetik kutbun yer değiştirmesinin bu bölge ile ilgisi olması muhtemel.

Kuzeyi Bulmak

Manyetik kuzey kutbu, pusula iğnelerinin gösterdiği yöndür ki bu yön, tam olarak coğrafi kuzey kutbu ile aynı yer değildir. Günümüzde manyetik kuzey Kanada’nın Ellesmere Adası’na yakındır.

Manyetik kuzey, denizciler tarafından aşina olunmayan yerlere seyahatte, asırlardır yön bulmak amacı ile kullanılmaktadır.

Günümüzde küresel konumlama sistemleri bu geleneksel yöntemin yerini büyük ölçüde almış olsa da, uydu bağlantısının sağlanamadığı deniz ve yer altında birçok insan tarafından geleneksel pusulalar kullanılmaktadır.

İlk tespit edildiği 1831 yılından itibaren manyetik kuzey kutbunda küçük bir yer değiştirme söz konusuyken; 1904 yılında, kutup noktası kuzey doğuya doğru, yıllık 9 millik(15km) sürekli bir harekete başladı.

1989 yılına gelindiğinde kutup noktası hızını yeniden arttırdı ve 2007 yılında bilim insanları, deyim yerindeyse, kutup noktasının Sibirya’ya doğru yıllık 34 -37 mil arası (55 – 60 km) bir hızla dörtnala ilerlediğini doğruladılar.

Bu denli hızlı bir manyetik kutup değişimi, manyetik haritaların da geçmişe nazaran daha sık güncellenmesi gereğini doğuruyor. Çünkü bu değişimler, pusula kullananlar için gerekli olan manyetik kuzey – gerçek kuzey ayarlamaları için kritik önemdedir.

Gezgin Kutup

Jeologlara göre manyetik alana neden olan şey, katı metal merkezin etrafında yer alan sıvı metal dış katmanın, merkezdeki katmana göre daha hızlı hareket etmesi sebebi ile ortaya çıkan dinamo etkisi.

Bilim insanları uzun zamandır, erimiş çekirdeğin hareketi sebebi ile iç manyetizmanın değiştiği ve bu değişikliğin de manyetik kuzeyin konumunu etkilediğinden şüpheleniyorlar.

Yeni araştırmalar bu şüpheleri doğrular nitelikte. Chulliat, manyetik kuzeyin sonuçta Rusya’ya hareketleneceğini söyleme konusunda ise tereddüt gösteriyor.

“Öngörmek gerçekten çok zor” diyor Chulliat.

Aynı zamanda kimse, çekirdekte meydana gelecek yeni bir değişimin ve bu değişim neticesinde manyetik kuzeyin yeni bir yönseme gösterip göstermeyeceğini bilemez.



Kaynak: news.nationalgeographic.com/news/2009/12/091224-north-pole-magnetic-russia-earth-core/
 

veriakademi

Felsefe.net
Yeni Üye
Katılım
13 Şub 2013
Mesajlar
5
Tepkime puanı
0
Puanları
0
Yaş
34
Cevap: Dünya'nın Manyetik Alanı

güzel bir bılgı paylasımı olmus
 

ls2

Kahin
Onursal Üye
Katılım
1 Kas 2012
Mesajlar
2,737
Tepkime puanı
180
Puanları
63
Cevap: Dünya'nın Manyetik Alanı

Sizinki de güzel reklam paylaşımı olmuş veriakademi . 2 satır yazacan madem konuyu oku ilgili bişeyler yaz baride reklamının karşılığı sayalım bizde en azından. şimdi bende bu mesajım ile reklamınızı yapmış oluyorum ama neyse :mad:
 
Tüm sayfalar yüklendi.
Sidebar Kapat/Aç
Üst