İnsan yapımı insan beyni

Bilim insanları, 5 haftalık cenindeki olgunluğa erişmiş insan beynini laboratuvar ortamında ürettiklerini açıkladı.

Çeşitli yüksek çözünürlüklü görüntüleme araştırmaları sonucunda; üretilen bu organcıkta, astrosit, oligodendrosit ve mikroglia gibi merkezi sinir sistemi hücrelerinin var olduğu, yapısındaki sinir hücrelerinin akson ve dendrit (sinyal iletiminden sorumlu anten ve vericiler) uzantılarına sahip olduğu ve elektriksel sinyalleşme özellikleri bulunduğu ortaya konulmuş. Genetik bütünlük olarak ele alındığında yüzde 99 oranında insan cenin beyni ile tam uyum içinde olduğu tespit edilmiş. Anatomik olarak incelendiğindeyse, omurilik, beynin önemli merkezleri ve hatta retina gelişiminin bile izlenebildiği ortaya konulmuş. Şu an için organcığın damar yapıları bulunmadığından, üretildikleri ortam içinden beslendiğini düşünmekle yetiniyoruz.

4 YIL SÜREN ÇALIŞMA

Yamanaka’ya 2012 Nobel Ödülü kazandıran teknikle, yetişkin deri hücresinden pluripotent hücre (erken embriyolojik dönemde var olan, birçok farklı tipte hücreye farklılaşma kapasitesi olan kök hücreler – çoğul potansiyelli hücre) elde edildikten sonra 4 yıl sürdürülen çalışmalar sonucunda beyin üretebilmek için ideal ortam yaratılabilmiş. Bu yolla, 5 haftalık bir cenin beyni seviyesine gelebilmek için 15 haftalık bir süre gerektiği bildiriliyor. Araştırmacılar, beynin olgunluk süresini 16-20 haftalık seviyeye getirebildiklerinde yüzde 1’lik genetik farklılığın da azalacağını öngörüyorlar.

ARAŞTIRMALARDAKİ ETİK SORUN AŞILACAK

Bu yaklaşım sayesinde alzheimer, parkinson, otizm, inme, beyin yaralanmaları ve belki merkezi sinir sistemi hastalıkları için yapılacak araştırmalarda, etik yönden sorun yaratmayacak bir deneysel aşama oluşturulabilir. Saydığımız hastalıklarla ilgisi olsun olmasın, birçok ilacın merkezi sinir sistemi üzerine olan veya olabilecek etkilerinin klinik öncesi bir fazdan sonra insanlar üzerinde denenmesi güvenlik açısından da büyük bir gelişme olacaktır.

Op.Dr. H. Erhan Güven’in çevirdiği yazı bilimfili’nden kısaltılarak alınmıştır. Arabaşlıklar Evrensel’e aittir.