Fazıl Hüsnü Dağlarca

DAĞLARCA, FAZIL HÜSNÜ
İstanbul'da doğmuş (1914), asker olan babasının görevi dolayısıyla çocukluğu Pozantı ve Konya'da geçmiştir. İlkokulu Konya'da bitiren Dağlarca, Adana ve Tarsus ortaokullarında öğrenim gördükten sonra İstanbul'a gelmiştir. Kuleli Askeri Lisesi'nin orta bölümünde bütünleme sınavı vermiş, ertesi yıl Kuleli'ye yazılmıştır. Daha sonra Harp Okulu'nu bitirerek (1933) orduya katılmıştır. 1950 yılına kadar yurdun çeşitli yerlerinde görev yapan Dağlarca, aynı yıl önyüzbaşı rütbesinde iken askerlikten ayrılmıştır. Sivil yaşama geçtikten sonra bir süre Ankara'da Basın - Yayın ve Turizm Genel Müdürlüğü'nde çalışmış (1950 - 1952), ardından İstanbul'a gelerek Çalışma Bakanlığ İl Müfettişliği örgütünde görev almıştır (1952). Dağlarca bu görevde iken emekli olmuştur (1960).

İstanbul Aksaray'a iki arkadaşıyla birlikte Kitap Kitabevi'ni kurmuş (1959), kitabevinin camına astığı "onbeş günlük" Karşı Duvar Gazetesi'ni çıkarmıştır. Kitabevi'ni daha sonra Şehzadebaşı'na taşımış, daha sonra da kapatmıştır (1974).

Fazıl Hüsnü Dağlarca yurtta ve yurt dışında çeşitli ödüller almıştır: Yeni Adana gazatesinin öğrenciler arasında açtığı öykü yarışmasında Birincilik ödülü (1927), CHP Şiir Yarışması üçüncülük ödülü (1946 - Çakır'ın Desatanı'nda bir şiir ile), Yeditepe Şiir Armağanı (1956 - Asu ile), Türk Dil Kurumu Şiir Ödülü (1958 - Delice Böcek ile), MTTB Turan Emeksiz Armağanı (1966 - Bir şiiriyle), ABD Pittsburgh kentinde International Poetry Forum tarafından "Yaşayan En İyi Türk Şairi" seçildi (1967). XIII. Struga Şiir Festivali'nde Altın Çelenk Ödülü (1974), Sedat Simavi Ödülü (1977 - Horoz ile), TÜYAP 6. Kitap Fuarı "Onur Ozanı" (1987).

Fazıl Hüsnü Dağlarca'nın şiirleri başta Fransızca, İngilizce ve Almanca olmak üzere çeşitli dillere çevrilmiştir.

Yazın Yaşamı

Yaşam öyküsünde belirtildiği gibi, daha 13 yaşındayken bir gazetenin öykü yarışmasını kazanan Dağlarca, sonradan şiire dönmüş ve "Yavaşlayan Ömür" adlı şiiri İstanbul dergisinde yayımlanınca (1933) yazın alanına girmiştir. Daha sonra Varlık'ta yayımlanan (1934) dört şiiri ile dikkati çekmiştir: "Sandallar - sayı 223, Göçsem - sayı 24", "Bu Dağlar - sayı 26, Arkasından - sayı 35". İlk kitabı Havaya çizilen Dünya'dır (1935). Dağlarca daha sonra Varlık ve Kültür Haftası dergilerinde daha olgunlaşmış ürünlerini vermeye başlamıştır (1935 - 1936).

Dağlarca, üretkenliğini peşpeşe yayımladığı kitaplarla sürdürürken Varlık, Kültür Haftası, Yücel, Aile, Gençlik, Yeditepe, Türk Dili, Yenilik, Çağrı, Ataç, Yön, Devrim gibi dergilerde de şiirlerini yayımlamıştır.

Yapıtları:

Havaya Çizilen Dünya (1935), Çocuk ve Allah (1940), Daha (1943), Çakırın Destanı (1945), Taş Devri (1945) Üç Şehitler Destanı (1948), Toprak Ana (1950), Aç Yazı (1951), Samsun'dan Ankara'ya (1951), İnönü'ler (1951), Sivaslı Karınca (1953), Asu (1955), Delice Böcek (1957), Batı Acısı (1958), Gezi - Mevlânâ'da Olmak (1958), Hoo'lar (1960), Özgürlük Alanı (1960), Cezayir Türküsü (1961), Aylam (1962), Türk Olmak (1963), Yedi Memetler (1964), Çanakkale Destanı (1965), Dışardan Gazel (1965), Kazmalama (1965), Yeryağ (1965), Viyetnam Savaşımız (1966), Açıl Susam Açıl (1967 - Üsküp, Çocuk Şiirleri), Kubilay Destanı (1968), Haydi (1968), 19 Mayıs Destanı (1969), Viyetnam Köyü (1970), Hiroşima (1970), Malazgirt Ululaması (1971), Kınalı Kuzu Ağıdı (1972), Haliç (1972), Gazi Mustafa Kemal Atatürk (1973), Arkaüstü (1974), Yeryüzü Çocukları (1974), Yanık Çocuklar Koçaklaması (1976), Horoz (1977), Balina ile Mandalina (1977 - Çocuk Şiirleri), Hollandalı Dörtlükler (1977), Ağrı Dağı Bildirisi (1977), Almanya da Çöpçülerimiz (1977), İkili Anlaşma Anıtı (1977) Pir Sultan Abdal Günleri (1977), Bir Elde Yaşamak (1979), Çukurova Koçaklaması (1979), Türk İstanbul (1979), Anıtlarda Soluk Alan (1979), Çıplak (1981), Uzun İkindi (1981), Yunus Emere'de Olmak (1981), Nötron Bombası (1981), Akşamcı (1985), Sayılarda (1985), Dişiboy (1985), Takma Yaşamalar Çağı (1986), Şeyh Galib'e Çiçekler (1986), Türk Dil Kurumu Koçaklaması (1986), Sanık Ayağa Kalk (1986), Yurdana (Nene Hatun Görüntüsü) (1987), Uzaklarda Giyinmek (1990), Dildeki Bilgisayar (1992).

Dağlarcanın burada anılanlar dışında ona yakın çocuk şiiri kitabı daha vardır.

Ynt: Fazıl Hüsnü Dağlarca



Çok yazan ve üreten bir şair kimliğiyle, bağımsız kalarak hiçbir şairden etkilenmemiş, hiçbir akımın etkisinde kalmayarak şiirlerini yazmıştır. Onun sanat anlayışını şu cümlesi özetler: “ Sanat eseri hem bir saat gibi içinde bulunduğumuz zamanı, hem de bir pusula gibi gidilmesi gereken yönü işaret etmelidir. ” "Türk şiirinin büyük şairi" olarak tanımlanan Dağlarca, 94 yaşında zatürre tedavisi gördüğü hastanede yaşamını yitirdi. Ölmeden önce vasiyeti olarak, Kadıköy'deki evinin müzeye çevrilmesini, gençlerin gelip orda oturmalarını istemiştir.