Ekonomi ve Sosyal Yaşantı Üzerine Notlar Değerlendirmeler ve Gözlemler

-kriz kapıda gözüküyor-

ABD'de enflasyon %15. bu şu an. Daha gıda enflasyonu belli değil yani yeni mazot fiyatları ve yeni gübre fiyatlarıyla ekim/dikim yapılmadı. Üretim ve tedarik zincirine ne olacağını hiç bilmiyoruz. (Yani ekemeyen çiftçi, ek nakliye gideri vs) Gıda da enflasyon bence %30 ları bulabilir. Bu halkın alımgücü düşmesi fakirleşmesi demek. Buna gelirleri revize ederek -yükselterek- tepki vermeleri gerekecek. Avrupa da da. Buna hazır değiller. Enflasyonist ortamı bilmiyorlar. (Daha açığı batı uzmanı çakma uzman çok azı bunu okuyabilirdi ve onu dinlemezlerdi.) Kaldı ki gelir ve ücretleri yükseltsinler bu sermaye erimesi demek. Bu sermayedarın kaybetmesi demek. Daha fazla kazanamaya çalışır, mevcudu hortumlar. Yani sermayedarın paraya nakite bağlı servetinin bir an da üçte birini kaybettiğini düşünün (nisbi değer kaybı) .Bunu göze almalı. Tepkisel olarak bunu yapamayacağına göre halk fakirleşecek. Yakında lüksten taviz vermiş, tüketimi zorunlu ihtiyaç ve gıda tedarikine yöneltmiş bir modern batı izleyebiliriz

Nakit değer kaybettiği an da sermaye emtia'ya ve mala göçedecektir. Doğal olarak.

Rusya muhtemelen savaş sonrası yaptırımların dineceği umuduyla daha hiç yaptırım uygulamadı. Yani çoğu hammadde sevkiyatı devam ediyor. ABD'ye uranyum sevkiyatını bile yeni sorguluyor. Yani Rusya gemileri yakıp batıya hammadde sevkiyatını durdursa uluslarası kriz kapıda. Yani bununda sabrının bir sınırı olacaktır.

Günün anekdotları

Fındık bahçesine gübre attık.
Gübrenin tonu (burada Alman gübresi deniyor) geçen yıl 3-4 bin TL. Bu yıl 10 binin üzerinde ve 10 bine alabilen (şanslı hissediyor) almış. Daha da artmış. En son fiyatı ben de bilmiyorum..

Bildim bileli yem olarak bizim burada ineklere buğday kepeği alınır/yedirilir. Bir kaç yıl önce bir ineğin 1 günlük sütü (yaklaşık 10 litre) 50 kg lık bir çuval buğday kepeği alıyor üste para artıyormuş. Şu an 5kg lık bir bidon, bir sağımlık süt 30 TL ve ve kepek sanırım 200 TL yi geçmiş.. Samanın tonu 1.000 TL den 2.500 TL ye fırlamış. Diğer bir çok temel yem de sanırım oldukça artmış

Ayrıca şunu da biliyorum. Geçmişte (3-5 yıl önce) bir hesap yapmıştım. İki tane sağılan inek süt (yağ yoğurt vs) satarak (sanırım gebelik dönemini felanda hesaba katarak) kepeğini alıp aylık bir asgari ücret ya da ona yakın bir şey bırakıyorudu. (yıllık ortalama da)

Bunu şu anlamda söyledim. Sene sonunda peynir 200 lira olursa şaşmayın ya da gıda fiyatları denge de (oturmuş) değil ve tüm bunlar küçük esnaf gibi küçük çiftçiyi yol ayrımına sürükledi. Mesela bazıları inek bakmak İstemeyecek artık

ictenlik' Alıntı:

savaşı bırakıp ara verip ekonomiyi okumalı/konuşmalı!

Gıda, tarım, hayvancılık bu üç sektör tüm dünyada korunmalı. Üretim krizlere gebe.

Genişletmek için tıkla ...

ictenlik' Alıntı:

Ekonomistleriniz sizi uyarmamış olabilir. Sanırım politik ve askeri stratejistlerinizde bugün için ve dün için uyarmamıştı.

Genişletmek için tıkla ...

Bunları yineliyorum Bana göre ülke de bir tür kriz yönetimi/tedbirleri, (belli seferberlikler, yasal düzenlemeler, tarım-hayvancılık destekleri vb uzayan şeyler) olmalıydı, görmüyorum...

Bana göre şu an pasifler (savaş dışılar) tıpkı Rusya'nın kriz ekonomisi yönetmesi, teyakkuzda olması vb gibi özel ekonomik vb önlemlerle boğuşması gibi olan benzeri durumda olmalı. Batı (diğerleri) şimdilik kağıdına (paraya/parasına) (ve örtük ABD gücüne) güveniyor ve yaptırımla, yaptırım bulmayla ne yaptırım uygulayabilirimle uğraşıyor ancak gerçekler toslayacak, yakın...

Tuik e göre Türkiye de hane halkı harcamalarının %21 i gıda. Açıkçası bunu arayıp buldum. Bana göre gıda Türkiye de dar gelirli ve orta hatta gelir segmentinin bir bölümünün harcamalarının en az %40'ı ve hatta yer yer %60 ı bile olabilirdi..

Tuik e göre Türkiye de hane halkı harcamalarının %21 i gıda.

Genişletmek için tıkla ...

(( "" Türkiye nin sanırım %60-80i asgari ücretli ve tuik e gore bunlar ortalama 900 TL gıda tüketiyor ve 1100 TL kira ödüyor.."" .))

Açıkçası bu oranı FED başkanının ABD de enflasyonu kontrol altına almayı umduklarını vb söyleyen bir dizi sosyal medya mesajı üzerine aradım ve aslında merak ettiğim ABD ya da Avrupa ülkelerinde özellikle gıda harcama paylarıydı. Bu önemli çünkü gübre ve enerji ve fiyatları gibi girdiler gıda fiyatlarını artırır, gıda birincili harcama ve yaşam standartı kalemlerinden biridir ve buradaki değişkenler tüketim alışkanlıklarını değiştirir ve yönetir

Anlaşılan o ki (anladığım kadarıyla) modern dünyada şu aşamada enflasyona) gelirleri yükselterek tepki vermeyecekler. Özünde enflasyon yönetimi ya da verilmesi gereken tepki budur çünkü diğeri halkı fakirleştirir, alımgücünü düşürür ve böylelikle ekonomiyi daraltır, kriz algısını besler, parayı/alımgücünü koruma reflekslerini üretir ve tetikler vs açıkçası krize bizi götürür..

Enflasyona sermayedar ya da kamu gücü/iktidar gözüyle baktıkları kesin.. Yani enflasyondan en çok etkilenen dar gelirli alt sınıfladır, birincil koruma ve önlem sınıfı bu olmalıyken refleks tam tersi..
Bunun dışında belkşi de enflasyonun kalıcı değil geçici olacağını ya da düşürülebileceğini/yönetilebileceğini vs eminim varsayarak gelirlere (emek değerlemesine ve emeğin değer kaybına) modern dünyada şu an da dokunulmayacak gibi.

Bunun dışında gıda harcamalarının alt orta sınıflarda bütçe kalemlerinin %30 u olacağını varsayalım ve gıda enflasyonu %20 e diğer kalemler için atıyorum %5 ve ortalama da %7-8 olsun. Burada %7 diye ifade edilen enflasyon örneğin bizim gibi bir ülkede dar gelirliyi %12 etkiler.

Gıda enerji emek enflasyonun kademeli olarak diğer herşeyin takas gücünü belirleyeceği ve herşeyi yeniden fiyatlayacağını düşünüyorum yani bana göre gıda enflasyonu 15-20 ler de seyrederken uzun vadede piyasa enflasyonunun %3-5 te tutamazdın

Öte yandan dar gelirlinin diğer tarafı sermayedir ve sermayedardır ve sermaye paraya dayalı bir ifade ve ölçüt. Sermayede güç kaybetmek istemeyecek. Enflasyon sermaye ve güç erimesi demektir. Bu sermaye içinde hem güç tutma hem parayı emtia vb değer/güç kaybetmeyen ögeye yöneltme ve hem de daha fazla para toplama refleksleri getiriyor.
Yani üst üste katlanan bir sarmalı izleyeceğiz ya da süreç dalga/domino vb etkisiyle yürümeli büyümeli. (Muhtemelen üssel)
Oysa emeğe dair eşik sabit(!)
Resesyon gibi teknik terimler üretmişler. Kriz ifadesi bu tarafta daha cazip ve yanlış yönetim...

FED vs nin bir tür teknik saçmalama kurumu olacağını ve hiçbirşeyin öngördükleri gibi olmayacağını düşünüyorum
Enerji fiyatkarı tedarik ve nakliyeyle de ilişkili ve tabloyu gördüklerinde yıl sonu olacak, resmi görmeden göremiyorlar. Açık değil flu gibi ama bakılırsa açık

Onlar adına resesyon diyecekler (!) yakın zamanda...