Bagimlilik ve Baglilik Farki

Dunyadaki 20. yuzyildan baslayarak ve giderek 20. yuzyilin ortasinda hiz alan bilgi caginda, her turlu kavram ve bu kavrama verilen anlam ve icerik; o eski klasik "bu budur/degildir" sabitliginden kurtulmus ve analojik ve mana/anlam cikarma temelinde mantiksal olarak; algi ve bilince bagli olarak degisime ugramistir.

Bu temelde daha once de aciklandigi gibi, turkce dili bu gelisimi uygulayamamis ve cagin gerisinde kalmistir.

Bu acidan, konuya girmeden once uzelerek ve ozur dileyerek; ingilizce kokenli uc kelimenin kavramlarini konu ve kavramlari baslik olarak aciklamak adina vermek zorundayim.

Turkce de farklari bilinc ve algi olarak pek bilinmeyen ve algilanmayan bu uc kavramin ingilizceler;

INDEPENDENCE, FREEDOM ve LIBERTY dir.

Turkce de bu uc kavrami ortak veren bir kac kelime vardir; bunlar da;

OZGURLUK, HURRIYET ve SERBESTLIKTIR.

Insanogluna gelindiginde, insanoglu; zihinsel ve davranissal olarak BAZI SEYLERE BAGIMLIDIR VE BU SEYLER DE BIR SEYLERE BAGLIDIR.

Burada ilk once bagliligi ele alalim.

Sorumuzu soralim

HERHANGI BIR SEYE BAGLI OLMAYAN BIR SEYIN VARLIGI MUMKUN MUDUR?

Iste bu soruya verilecek yanit cok onemlidir.

Diger bir sorumuz

HERHANGI BIR SEYE OLAN BAGIMLILIKTAN KURTULMAK MUMKUN MUDUR?

Bu soruyu daha derinden soyle sorabilitr ve ilk sorumuz ile bir bag kurabiliriz.

HERHANGIBIR SEYE OLAN BAGIMLILIKTAN KURTULMAK ONUN BAGIMLI OLDUGU BAGI KOPARMAK MIDIR?

Ya da, BASKABIR BAGA BAGLANARAK, ONUN BAGIMLILIGINA GECMEK MIDIR?

Sorularimizi sitemize de uygun olarak din kavrami ile ozellestirelim ve soralim.

ilk sorumuza gore;

HERHANGI BIR SEYE BAGLI OLMAYAN DININ VARLIGI MUMKUN MUDUR?

DINE OLAN BAGIMLILIKTAN KURTULMAK, ONUN BAGIMLI OLDUGU BAGI KOPARMAK MIDIR?

Ya da, DINDEN BASKA BIR BAGABAGLANARAK, DININ YERINE ONUN BAGIMLILIGINA GECMEK MIDIR?

Peki madem baska bir seye baglanarak, dinin bagimliligindan kurtulmak, ya da dinin bagimli oldugu bagi koparmak; baglanilan seyin bagimliligina gecmek oluyorsa; O zaman; ilk soruya yanitimiz;

HERHANGIBIR SEYE BAGLI OLMAYAN BIR SEYIN MUMKUN OLMADIGI/VAR OLMADIGIdir.

Yani bagimliliklardan bagli olduklari baglar kopartilarak kurtulunabilir, ama bu kurtulus sadece adi gecen bagimlilik ile ilgilidir. Cunku bu kurtulus baska bir bagla baskabir bagimliliga gecmek demektir.

Iste ingilizcede ki independence kelimelisin anlami budur.

Yani BAGIMSIZLIK SADECE VE SADECE O SETDEN BAGIMSIZLIK VE BASKA BIR SEYE BAGLILIK demektir.

Mesela dinden bagimsizlik bu bagimliligi saglayan bagi koparmak ve yeni bir bagimlilik ve bag kurmak ile mumkundur. Mesela bu bag ve bagimlilik bilim ve bilimsellik olabilir.

Iste diger ingilizce kavramlar, freedom ve liberty ya da turkceleri, ozgurluk hurriyet ve serbestlik bu temeldedir.

Yine ayni ozele yani dine donersek; Dine bagimsizlik demek, DINE BAGIMLI OLANLARIN HAK VE OZGURLUGUNU TANIMAK VE TEMSIL ETMELERINE IZIN VERMEK DEMEKTIR.

Yani burada DINE BAGIMLILIGIN HAK VE OZGURLUK OLARAK BAGIMSIZLIGI/HURRIYETI SOZ KONUSUDUR.

Dinden bagimsizlik/ozgurluk demek, DINI BAGIMLILIGA SAHIP OLMAMAK VE DINI BAGIMLILIGI SAGLAYAN BAGI KOPARMIS OLMAK demektir. Iste burada BASKA BIR BAGIMLILIK VE BAGLILIK soz konusudur. Bu da BILIM VE BILIMSELLIK olabilir. Ya da ateizm nonteizm olabilir.

Burada bahsedilen bagimsizlik ya da bagliligin hak ve ozgurlugu ingilizcedeki libery ile aciklanir.

FREEDOM ise tamamen farklidir. Yani ORTADA BIR BAGSIZLIK vardir.

Ben bunu ayni ozel kavram olan dinde soyle ifade ediyorum.

DINDISILIK. Yani ne dine bagimlilik, ne dinden bagimsizlik ne de bagimli ya da bagimsizligi saglayan DIN BAGI olmamasi.

Kisaca din kavraminin her turlu anlam ve iceriginin kisice beyninde yasaminda davranisinda v.s. yer almamasi. Yani DINDEN SERBESTLIK.

Iste serbest dusunce bu temeldedir. Yani bir serbest dusunurun din ile bir bagi da yoktur, bagimliligi da yoktur. Iste ancak bu bilinc ve algi, dine bagimli olanlarin hak ve ozgurlugunu tanimada bir sorun gormez.

Kisaca serbest dusunur, ozel bir konu ve kavramdan zihniyet ve davranis olarak serbesttir ve bu kavram onun icin yasam ve iliskisinde bir bag tasimamaktadir.

Yalniz bu kisi, DINDISI OLABILMEK ICIN, BASKA SEYLERE BAGIMLI VE BAGLIDIR. Ornek yine bil;im ve bilimsellik olabilir.

Baslikta adi gecen kavramlari ve verilen uc FARKLI KAVRAMIN BIRIBIRINDEN OLAN FARKININ FARKINA VARMAK VE ALGILAMAK VE DE BILINCINE VARMAK; iste bu 20. yuzyilin ortasi ile hizlanan analojik ve mana anlam cikarma mantigi ile bir konu ya da kavramin BIR BAG TEMELINDE o kavrama verilen anlam ve icerige BAGLIDIR.

Eger BAGLAR VE BAGLILIKLAR FARKLI ISE, VERILEN ANLAM VE ICERIKLER DE FARKLI OLUR.

Bagimli ve Bagli Toplumlar

Yukaridaki aciklama temelinde, algisal ve bilinc duzeyi olarak iki ana toplum vardir.

ETIK TOPLUMU

BIREY TOPLUMU

Etik toplumu da ikiye ayrilir.

DIN TOPLUMU

MILLET TOPLUMU

Birey toplumu da ikiye ayrilir

OZGUR BIREY TOPLUMU

SERBEST BIREY TOPLUMU

Etik toplumu ETIGE BAGIMLI VE ETIK BAGI OLAN TOPLUMDUR.

Tarihsel olarak, bu etik eger din ise; toplum dini teokratik, otokratik/demokratik dini devletli toplum; eger bu etik deger, millet ise, toplum milli otokratik/demokratik milli devletli toplum olur.

Ulke ve toplumumuz bu iki etik arasinda bir git-gel yasamaktadir.

Birey toplumu ise, toplum ne dini ne de milli etik deger olarak bir bagimli devlete sahip degildir ve bu degerler bireysel bagimlilik temelinde evrensel hukuk ve hak ve ozgurlukler guvencesindedir. Demokrasi de, insan haklari da evrenselhukuk ta esitlik te, adalet te ancak BIREY TOPLUMUNDA MUMKUNDUR. Cunku DINI/MILLI VESAYET DEVLET ELI ILE UYGULANMAZ. Bireyler de birbirlerinin etik bagimlilik ve baglarina mudahele etmezler ve karismazlar. Herkes birbirini BU ETIK DEGERLERI ILE KABULLENIR.

Serbest birey toplumu ise, henuz yeryuzunde herhangibir cografya da toplumsal olarak bilinen ve uygulanan bir toplum degildir.

Cunku toplumsal algi bilinc gelisimi; ETIK BAGLARDAN HENUZ KURTULMAMISTIR. Sadece ETIGE BAGIMLILIK HAK VE OZGURLUGU VERILMISTIR.

Serbest birey ise, boyle bir baga ve bagimliliga sahip bir birey degildir. Bagi ve bagimliligi Bilim, Bilimsellik, Mantik, Sorgulama v.s. uzerinedir.